Ukraine báo động quân đội, tổng động viên

Chính phủ mới của Ukraine báo động quân đội và ra lệnh động viên quân dự bị, đồng thời tố cáo Putin "tuyên chiến" với láng giềng, trong khi các địa điểm trọng yếu ở bán đảo Crimea đã nằm trong sự kiểm soát của lực lượng thân Nga.

Anh, Pháp, Canada cảnh báo sẽ tẩy chay Hội nghị G8 dự kiến tổ chức ở Sochi, Nga vào ngày 4-5/6 tới.

Kiev hôm nay tuyên bố tổng động viên, sau khi Tổng thống Nga Putin tuyên bố rằng, ông có quyền đưa quân vào Ukraine, khiến tình hình Ukraine căng thẳng hơn bao giờ hết, trở thành sự đối đầu gay gắt nhất giữa Moscow và phương Tây kể từ sau Chiến tranh Lạnh.

"Đấy không còn là mối đe doạ nữa, đây là lời tuyên chiến với đất nước chúng tôi", Thủ tướng lâm thời Ukraine Arseny Yatseniuk, đứng đầu chính phủ thân phương Tây mới lập nên ở thủ đô Ukraine, nói.

Quân đội Nga được cho là đã chiếm lĩnh Crimea, bán đảo phía nam Ukraine, mà không tốn một viên đạn. Sự hiện diện của họ thậm chí được nhiều người dân địa phương chào đón. Hôm nay, lực lượng vũ trang đã bao vây một số cứ điểm của quân đội Ukraine và yêu cầu ra hàng. Rất nhiều quân nhân chính quy của Ukraine đã hạ vũ khí.

Chủ tịch hội đồng an ninh Ukraine đã ra lệnh cho Tổng tham mưu trưởng báo động toàn lực lượng quân đội. Bộ Quốc phòng Ukraine ra lệnh tổng động viên - theo đó về mặt lý thuyết sẽ huy động tất cả nam giới tuổi bằng hoặc dưới 40 vào quân đội. Tuy nhiên, trên thực tế Ukraine khó có đủ vũ khí cũng như quân trang dự trữ cho một số lượng lớn lính mới như vậy.

Trong cuộc điện đàm hôm qua, Tổng thống Mỹ Obama khẳng định rằng việc Nga sử dụng quân lực ở Ukraine sẽ là vi phạm luật quốc tế. Đáp lại, ông Putin cho rằng Moscow có quyền bảo vệ các lợi ích của mình tại Ukraine.

Chính phủ Ukraine tuyên bố rằng một hành động quân sự như vậy sẽ là xâm lược trắng trợn đối với chủ quyền của Ukraine, đồng thời huy động quân sự nước mình sẵn sàng cho một cuộc chiến tranh. Thủ tướng lâm thời Ukraine Arseniy Yatsenyuk nói ông sẽ làm mọi biện pháp có thể để đảm bảo hòa bình và ổn định, trong khi đang xuất hiện mối lo ngại rằng tình hình bất ổn có thể lan ra các vùng nói tiếng Nga ở đông Ukraine.

Người biểu tình với dòng chữ "Hãy giúp Ukraine" tập trung phía ngoài sứ quán Mỹ ở thủ đô Kiev. Ảnh: Reuters.

Sau cuộc họp kéo dài hơn ba giờ với các lãnh đạo của Hội đồng An ninh Quốc phòng, Tổng thống tạm quyền Ukraine Oleksander Turchinov cho biết không có lời biện minh nào cho hành động mà ông gọi là sự xâm lược của Nga đối với Ukraine.

"Không có căn cứ cho hành vi xâm lược này. Tất cả những thông báo của các nhà lãnh đạo Nga về việc người dân Ukraine nói tiếng Nga hay công dân Nga đang gặp nguy hiểm là không đúng sự thật", Reuters dẫn lời ông Turchinov nói. "Ukraine bảo vệ toàn bộ công dân của mình, bất kể họ đang sống ở đâu, sử dụng ngôn ngữ nào. Tôi ra lệnh cho lực lượng vũ trang Ukraine đề cao cảnh giác với nguy cơ xâm lược tiềm ẩn".

Trong khi đó, một nhóm người nhỏ đã tập trung biểu tình phía ngoài sứ quán Mỹ ở thủ đô Kiev. Với các biểu ngữ "Hãy giúp chúng tôi", "Hãy thực hiện nghĩa vụ của bạn" và "Cứu chúng tôi khỏi Nga", những người biểu tình đang kêu gọi sự ủng hộ từ cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Mỹ.

"Chúng tôi đều hiểu rõ rằng Ukraine chỉ là một quốc gia nhỏ, không có vũ khí hạt nhân, không thể chống lại các cỗ máy quân sự của Liên bang Nga. Và tất cả các quốc gia như Anh và Mỹ, từng cam kết bảo vệ Ukraine nếu xảy ra xâm lược, cần hiểu rằng tương lai quốc gia này đang phụ thuộc vào phản ứng của họ", Pavlo Sydorenko, một người biểu tình nói.

Mỹ cho rằng Nga rõ ràng đã xâm phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraina, kêu gọi Nga thu hồi lực lượng vũ trang về căn cứ ở bán đảo Crimea. Mỹ còn kêu gọi tiến hành giám sát quốc tế đối với Ukraine. Tuy nhiên, Nga cho rằng các đơn vị quân đội của nước này có quyền di chuyển trong phạm vi Crimea theo đúng thoả thuận với chính phủ (tổng thống bị phế truất) Victor Yanukovych.

Một binh sĩ có vũ trang bên ngoài toà nhà quốc hội của khu tự trị Crimea ở thành phố Simferopol. Ảnh: Reuters.