Donnerstag, 18. September 2014

Câu Chuyện Thầy Lang: Đầu Thu Xin Chích Ngừa Flu

Bác sĩ NguyÝ Đc             
chichngua
Hàng năm, c vàđu mùa Thu là gii chc y tế li nhc nh dân chúng nh đi chích nga Flu, ko mà vàđu mùĐông Flu li ghé thăm mình.
Vì vi các nhà chuyên môn, chích nga vn là phương pháp rt hu hiđ tránh dch bnh “Ông Cúm Bà Co này.
Chích nga là to ra tính min dch trong cơ th đ chng li s xâm nhp, gây bnh ca các vi sinh vđc hi.
Ý nim v s chng ngđã được y gii Trung Hoa, Hi Lp nghĩ ti t c ngàn năm trước. Khi đó h thy mt s nhân công tay không bao che, vt sa bò thường ni nhng mn m ging như bnh đu ca bò. Và sau này các công nhâđó không bao gi mc bnh đu.
Nhưng phđi ti năm 1796, nguyên tc ca chng nga mđược c th hóa qua các nghiên cu ca y sĩ người Anh Edward Jenner.
Hin nay chích ngđã đượđng loáp dng cho mi người, mi tui. Tr con đi hc là phi có s chích ngđđ mđược vào lp. Nh đó mànhiu bnh nhiđược phòng nga hu hiu.
Nhc li cúm là bnh gì?
Có 2 loi vaccin nga Cúm
1-Thuc chích vi virus đã b vô hiu hóa dành cho người t 6 tháng tui tr lên, k c người khe mnh ln người có bnh kinh niên.
Cũng có vaccin vi liu lượng cao dành cho người trên 65 tuđ to ra tính min dch mnh hơn, vì  tui cao kh năng phòng bnh yếđi.
2-Thuc xt l mũi vi virus cúđã được làm giđc tính, dành cho người khe mnh t 2 ti 49 năm tui, không có thai.
Bao gi chích nga?
 Bc Bán Cu như Hoa K, Gia nã Đi, Cúm hoành hành mnh nht t tháng 12 ti tháng 2 năm sau, nhưng đu tháng 10 đã lai rai xut hin và có thkéo dài ti tháng 5. Sau chích nga, cn khong 2 tun l đ to ra tính min dch chng li virus cúm. Do đó, ngay sau khi đc nhc nhc nh này, xin bà con ly hn vi bác sĩ gia đình hoc ti các pharmacy đ chích nga.
Nhng ai cn nga
Mi ngườđu cn chích nga trước khi mùa Cúm bđu, đc bit là nhóm người sau đây:
- Mi la tui t 6 tháng tui tr lên.
- Nhng người vì ngh nghip d mc hoc truyn bnh cúm, như nhân viên y tế, người làm vic trong nhà dưỡng lão.
- Nhng người mà bnh cúm có th đưa ti t vong, như đã có các bnh kinh niên v tim, phi, ho suyn, tiđường, thn.
- Người mc bnh xơ gan vì nghin rượu;
- Người suy yếu min dch như ung thư máu, đang cha ung thư bng phóng x, hóa cht.
- Ph n đang mang thai t ba tháng tr lên cđược chích nga cúm vi loi siêu vi trùng đã làm gim cường lc
Nghiên c quý v cao niêđược công b trong New Journal of Medicine cho hay, tiêm nga cúm gim thiu t l nhp bnh vin vì cúm và sưng phi ti 27%, gim t vong ti 48%.
Theo Trung Tâm Kim Soát và Phòng Chng Bnh CDC, hàng năm ti Hoa K có khong 60% quý v trên 65 tuđi tiêm nga cúm. Chính quyn y tếđt mc tiêu là phi c gng nhc nh khích l đ các c đi chích nga nhiu hơn na, ít nht cũng phi là 90%. Lý do là các c d có nguy cơ b sưng phi, mt biến chng ca cúm, vì các c thường hay b bnh tim, phi t trước.
Nhng ai không chích nga?
Không chích nga nếu:
-D ng trm trng vi trng gà. Lý do là virus nga cúđược nuôi dưỡng trong tinh ct trng gà
-Đã có phng trm trng vi thuc nga cúm
-Tr em dưới 6 tháng, vì thuc nga cúm chưđược chp thun dùng cho la tui này
-Ngườđang có vđ sc khe vi nóng st. Đi sau khi khi bnh hãy chích nga.
Thuc nga cúm có gây ra phng gì không?
Thuc nga cúm dng chích và xt mũđu có th gây ra vài phng rt nh.
1-Thuc chích ch gây ra vài khó chu như:
-Hơđau đau, hơđđ, hơi sưng sưng  ch kim chích
-Hơi nóng st
-Hơi rêđau mình my xương ct
Khó chu này xut hin sm sau khi chích và kéo dài vài ngày mà thôi.
2-Thuc xt l mũi gm virus đã được làm giđc tính cũng ch gây ra vài khó chu nh như s mũi, nhđu, homà thôi.
Xin chi tiết mt chút v vaccin nga cúm.
Thường thường, thuc nga bnh do mt công ty bào chế nghiên cu sn xut. Riêng thuc chích nga cúđược sn xut sau mt lot nhng hp tác ca các nhà chuyên môn v dch bnh này trên thế gii.
Hàng năm, hơn 130 trung tâm nghiên cu v flu ca 106 quc gia dành nhiu thi gian đ theo dõi v hođng ca các virus có th gây cúm và cách thc lây lan ca chúng. Kết qu s được gi v 5 Trung tâm nghiên cu ln v bnh nhim ca các quc gia hp tác mt thiết vi Cơ quan Y tế Thế gii (WHO). Đó là CDC ca Hoa K và các cơ quan tương t ca Trung Hoa, Anh, Nht và Úc. Nơđây, các nhà chuyên la ra 3 nhóm virus có th gây bnh cúm trong mùa sp ti ti Bc Bán Cu và vaccin được các nhà bào chế sn xut. Ti Hoa K. cơ quan FDA quyếđnh và chu trách nhim theo dõi vic sn xut này, mđích là có vaccin an toàn cho người tiếp nhn.
Mc dù cúm năm nay cũng do nhng virus năm ngoái gây ra, nhưng vn phi chích li, vì tính min dch ca năm cũ gim dn, do đó hàng năm cnđược tăng cường thêm.
Cũng xin lưý rng, nếu sau chích nga mà có phng trm trng, ta có th khiếu ni vi cơ quan National Vaccine Injury Compensation Program (VICP) đin thoi: 1-800. 338.2382.
Vài thc mc thường được nêu ra và cđược tr li:
Ti sao mt s người vn b cúm dù đã chích nga?
Có my lý do khiến mt s người có du hiu ging như b flu dù đã được chích nga. Đó là:
1-Đã tiếp xúc vi virus cúm ngay trước khi chích nga hoc trong thi gian 2 tun l sau khi chích đ cơ th được bo v. S tiếp xúc này có th khiến con người b cúm trước khi thuc chúng có công hiu.
2-Con người có th b bnh vì các virus khác nhưng có triu chng tương t như cúm.
3-Vì có nhiu chi loi virus cúm khác nhau, nên ta có th b mt virus không có trong vaccin tn công và gây bnh
4-Mt s người vn b cúm dù đã chích nga , chng hn người b suy yếu h min dch. Tuy nhiên, thuc vn có th bo v được h dù h min dch cóyếu.
Nếu b cúm, tôi phi làm gì?
Trước hết là nê nhà, không đi làm, không đi hc, không ti nơi hi hđông người, không đi shopping…đ không truyn bnh cho người khác.
Theo các nhà chuyên môn y tế, ch nên ra ngoài sau khi đã hết nóng st khong 24 gi. Mà nếu có bt buc phi ri khi nhà đ mua dược phm hoc nhu cu cá nhân gì khác thì nên mang khu trang hoc che ming mũi vi khăn giy hoc khuu tay khi ho, ht hơi, đ virus không lan vào không khí.
Và nh ra tay thường xuyên đ ngăn nga lan tràn virus cúm qua nhng vt dng mà người bnh mi cm s.
Có cđi bnh vin không?
Cúm đôi khi có th tr nên trm trng và gây ra vài biến chng cho mt s người như viêm phi, nhưng trong đa s các trường hp, bnh thuyên gim trong vòng 2 tun l. Do đó, có th điu tr  nhà vi ngh ngơi, ung nước hoc súđđ đ tránh khô nước; gim nóng st, ho vi dược phm thích hp mua ti dược phòng.
Nếu có th được, nêđ bnh nhân nm riêng vi phòng tm, phòng v sinh cũng như các vt dng riêng hàng ngày như chén, bát, khăăn khăn tm, thùng rác, nước ung
Cho bác sĩ hay nếu cúm nng như khó th, không ăn ung được, nm li bì, sđi st li, ho ra đàm, có thai hođang có bnh kinh niên khác.
Có thuc tr Cúm không?
Có ch.
Hai loi thuc thường dùng là oseltamivir và zanamivir giúp rút ngn thi gian bnh và giúp bnh nhân cm thy thoi mái hơn. Cđược bác sĩ khám bnh ri biên toa.
Nhc li là virus là nhng phn t nh li ti, cn nương nh tế bàđng vđ tăng sinh. Sau khi xâm nhp tế bào, virus phân thành nhiu virus con, thoát ra khi tế bào m và gây tác hi cho cơ th.
Thuc tr Cúm ngăn chn s thoát thân ca virus t tế bào m nuôi, gim triu chng bnh. Đ có công hiu, thuc cđược dùng ngay khi bnh mi xut hin.
Mt câu chuyn vui đđược trên net: Xin gim giá
Bn rn sut bui sáng đi khám bnh cho hơn chc bnh nhân trong khu ph, thy thuc ti nhà n cha cho ông chng b Cm Cúm. Bà v công ta năn n:
- Thưa bác sĩông có th gim giá cha bnh cho nhà tôđược không?
- Lý do gì vy, thưa bà?
- Vì ông y chính là ngườđã gây ra lây Cúm cho c khu ph nàđ.
Sau my giây tính nhm, bác sĩ đng ý “đít cao 2 quan tin, vì đã thu khá bn bc t sáng ti gi.
Đó là chuyn xy ra vào thi xa xưa, khi dân chúng không biết cách phòng tránh Cúm, bnh nhân không mang khu trang khi ra khi nhà, không ra tay loi b virus Cúm. Và thy thuc còn đi khám bnh do ti gia. Ch bây gi, ly hn ri mà nhiu khi vn còn phi ngđi c gi đng h mđược din kiến dung nhan ông bà thy trong mươi phúđ khám bnh, ly toa đi mua thuc.
Kết lun
Cúm là bnh truyn nhim ca cơ quan hô hp do virus cúm gây ra.
Cúm có th nh, kéo dài t 7-10 ngày ri hết, nhưng cũng có trường hp trm trng vi biến chúng và đưa ti t vong.
Mi năm, ti Hoa K có:
  • T 5-20% dân chúng b cúm.
  • Hơn 200,000 người phi vàđiu tr ti bnh vin.
  • Và khong 30,000 người chết vì Cúm.
Các nhà y khoa hđđng ý vi nhau là cách phòng tránh cúm hu hiu nht vn là mi năm cn chích nga.
Vy thì xin cùng R nhau đi chích nga Cúm.
Bác sĩ NguyÝ Đc
 

Keine Kommentare:

Kommentar veröffentlichen