Mặc Lâm, biên tập viên RFA
2016-09-07
2016-09-07
Sơ đồ vị trí dự án khu liên hợp nhà máy thép Cà Ná tại Ninh Thuận.
Sơ đồ vị trí dự án khu liên hợp nhà máy thép Cà Ná tại Ninh Thuận.
Courtesy photo
00:52/07:34
Có phải thảm họa chưa chấm dứt?
Trong khi thảm họa Formosa đang còn là vấn đề chưa có lời giải thì
Tập đoàn Hoa Sen lại khuấy động dư luận về dự án khu liên hợp nhà
máy thép Cà Ná.
Có phải thảm họa chưa chịu chấm dứt trên các vùng biển Việt Nam?
Đó là câu hỏi mà người dân và báo chí đưa ra khi đại gia Lê Phước
Vũ, Chủ tịch Hội đồng Quản trị tập đoàn Hoa Sen Group khẳng định
với hội nghị cổ đông của Tập đoàn rằng sẽ tiến hành dự án nhà máy
thép Cà Ná vì đây là dự án chắc chắn sẽ có lợi cho tập đoàn này.
Ông Lê Phước Vũ cho biết dự án đã được UBND tỉnh Ninh Thuận cấp
giấy phép hoạt động, được miễn thuế trong 4 năm đầu và sẽ được cung
cấp cơ sở hạ tầng mà không phải trả tiền đền bồi cho người dân. Nhà
máy được cấp phép 70 năm và quan trọng hơn hết là đã được Thủ tướng
Chính phủ chỉ đạo chấp thuận về mặt chủ trương đầu tư vào ngày 27
tháng 8 tại hội nghị xúc tiến đầu tư vào tỉnh Ninh Thuận vừa qua.
Có thể nói đây là một chuyện khủng khiếp đối với tôi bởi vì Cà Ná
nằm trên trục đường giữa Tuy Phong và Ninh Phước, Tuy Phong thuộc
tỉnh Bình Thuận và Ninh Phước thuộc tình Ninh Thuận hai vùng này là
vùng văn hóa Chăm cổ truyền từ lâu đời.
-Inra Sara
-Inra Sara
Căn cứ trên những tuyên bố của ông Lê Phước Vũ, thì mọi sự xem như
đã an bài từ tỉnh tới trung ương, bất kể câu chuyện của Formosa vẫn
còn nằm yên thử thách các chính sách hậu Formosa của nhà nước.
Là người dân tộc Chăm tại tỉnh Ninh Thuận, nhà nghiên cứu văn hóa
Chăm Inra Sara cho biết sự quan ngại của ông khi nghe tin này:
“Có thể nói đây là một chuyện khủng khiếp đối với tôi bởi vì Cà Ná
nằm trên trục đường giữa Tuy Phong và Ninh Phước, Tuy Phong thuộc
tỉnh Bình Thuận và Ninh Phước thuộc tình Ninh Thuận hai vùng này là
vùng văn hóa Chăm cổ truyền từ lâu đời. Vùng Ninh Thuận Cà Ná từ
xưa giờ từ trước hay sau 75 cũng vậy điều bức thiết nhất của đồng
bào là nhu cầu nước, nếu có nước thì người ta giải quyết được rất
nhiều vấn đề ở đó như dân sinh, vấn đề kinh tế, văn hóa… Nếu chặn
đường nước của người dân là tàn phá môi trường, mà đây là môi
trường sống, môi trường xã hội, văn hóa làng của người Chăm thì nó
sẽ ảnh hưởng rất lớn đến văn hóa. Hai vùng văn hóa Chăm lâu đời mà
nhà máy lại đặt ở giữa thì sự ảnh hưởng của nó cực kỳ nặng.”
Trong hội nghị cổ đông của tập đoàn Hoa Sen ông Vũ khẳng định dự án
hiện đã được tỉnh kéo đường nước xuống tận nơi và vì vậy vấn đề
nước không còn là lớn nữa.
Về mặt kinh tế và môi sinh cũng như nước sinh hoạt cho người dân TS
Lê Đăng Doanh hiện là thành viên của UB chính sách phát triển LHQ,
nguyên Giám đốc Viện Nghiên Cứu Quản lý Kinh tế Trung ương cho biết
những quan ngại của ông:
Vị trí xây dựng dự án khu liên hợp nhà máy thép Cà Ná tại Ninh
Thuận. Courtesy photo.
“Cái dự án của Tôn Hoa Sen về làm thép thì hiện nay đang gây tranh
cãi lớn, tôi chỉ có mấy ý kiến thế này. Một là cần phải giám định
thật chặt chẽ bảo vệ môi trường và Ninh Thuận là tỉnh khô hạn rất
nghiêm trọng, rất thiếu nước. Người dân hiện nay không có đủ nước
để sinh hoạt bình thường và cây cỏ ở đấy không đủ nước để sống vậy
một nhà máy thép lớn như vậy lấy nước ở đâu và giải quyết thế nào?
Nghe nói là làm ngọt nước biển để sản xuất thép thì đó là một điều
chưa hề có tiền lệ và nếu có thì giá thành có thể lên cao.
Điểm thứ hai nữa là hiện nay Việt Nam đã hội nhập rất sâu và ký kết
rất nhiều hiệp định thương mại tự do và Trung Quốc hiện nay đang
quá thừa thép. Công suất thép của họ là 1.200 triệu tấn/năm và họ
có nhu cầu phải xuất khẩu một năm là 600 triệu tấn thép vậy thì
thép của ông Tôn Hoa Sen này có cạnh tranh được với thép của Trung
Quốc hay không và trong bối cảnh không cạnh tranh được thì viễn
cảnh sẽ như thế nào?”
Lấy nước ở đâu cho nhà máy thép?
Với tình trạng thiếu nước trầm kha của tỉnh Ninh Thuận việc cung
cấp nước từ một nhà máy nước cỡ nhỏ không thể thỏa mãn hết nhu cầu
nước cho nhà máy thép này. Và câu hỏi đặt ra liệu ý tưởng lấy nước
biển để làm có khả thi không và nếu không thì tại sao ông Lê Phước
Vũ lại dám khẳng định một quy trình chưa từng xuất hiện trên thế
giới như vậy, phải chăng còn điều gì phía sau?
Trong một văn bản gửi UBND tỉnh Ninh Thuận, Hoa Sen cho biết CISDI
là đơn vị tư vấn thiết kế của Trung Quốc sẽ tư vấn thiết kế cho Tôn
Hoa Sen tại Cá Ná. Danh sách những chuyên gia Trung quốc này có
trong văn bản đính kèm.
CISDI cũng chính là công ty tư vấn thiết kế cho nhà máy Formosa
Vũng Áng và dĩ nhiên toàn bộ máy móc thiết bị mà công ty mang vào
đều đã quá hạn và do Trung Quốc sản xuất.
TS Lê Đăng Doanh cho biết sự lo ngại của ông về chi tiết này:
Mới xảy ra chuyện Formosa vừa rồi lại vào đây lần nữa thì tôi rất
tha thiết xã hội dân sự các chuyên gia và nhà nước phải giám sát
chặt chẽ để tránh một tai họa mới cho đất nước.
-TS Lê Đăng Doanh
-TS Lê Đăng Doanh
“Hóa ra công ty tư vấn đã tư vấn xây dựng nhà máy thép Formosa lại
tư vấn thiết kế cho Lê Phước Vũ và đấy là điều làm cho tôi rất lo
ngại bởi vì công ty này đã xây dựng công nghệ làm lò cao ướt lẽ ra
phải làm công nghệ khô để bảo đảm tiêu chuẩn bảo vệ môi trường, thế
bây giờ ông này làm như thế này, mới xảy ra chuyện Formosa vừa rồi
lại vào đây lần nữa thì tôi rất tha thiết xã hội dân sự các chuyên
gia và nhà nước phải giám sát chặt chẽ để tránh một tai họa mới cho
đất nước.”
Điểm mà báo chí quan tâm nhất chính là Hoa Sen không hề có điều
khoản cam kết nào về môi trường và UBND tỉnh Ninh Thuận cũng không
đề cập đến vấn đề này. Bài học Formosa đang làm chính phủ khó xử vì
vậy khi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao dự án này phải
chăng còn có gì đó khuất tất qua tuyên bố của ông Lê Phước Vũ?
Quan ngại về vấn đề này PGS-TS Hồ Uy Liêm Chủ tịch Liên hiệp các
hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam cho biết:
“Nói quá sâu vào vấn đề công nghệ thì tôi không nói được nhưng nhìn
chung nhiều chuyên gia đã nói môi trường chắc chắn là ảnh hưởng.
Tuy nó không hại bằng anh Formosa nhưng nói chung nền công nghiệp
nặng hiện nay trên thế giới người ta cứ đẩy máy móc phế thải cho
các nước kém phát triển như Việt Nam. Chúng ta lại hứng lấy nền
công nghiệp cần nhiều người, nhiều nguyên liệu và gây ô nhiễm. Từ
trong thâm tâm tôi thấy không nên cấp phép cho Tôn Hoa Sen là dự án
này.
Cho đến nay tôi thấy hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam khi làm ăn
thì rất khó cạnh tranh với nước ngoài. Khi anh thép này ra thì cũng
không cạnh tranh được mà không biết phải xử lý thế nào. Đó là chưa
nói anh Tôn Hoa Sen này kiếm đâu ra số tiền như vậy, thế có cần
phải bảo lãnh chính phủ hay không? Có rất nhiều câu hỏi đặt ra mà
tôi nghĩ là không nên cho phép.”
Về vấn đề tài chánh, siêu dự án thép Cà Ná có quy mô lên đến 10,6
tỉ USD hoặc hơn trong khi vốn tự có của Hoa Sen chỉ có 2.500 tỉ
đồng chiếm khoảng 18% tổng vốn đầu tư.
Báo Gia đình và Pháp luật ngày 7 tháng 9 cho biết tính đến ngày 30
tháng 06 năm 2016, tổng nợ phải trả của Tập đoàn Hoa Sen là 5.834
tỷ đồng, trong đó tính riêng các khoản vay nợ tài chính lên tới
4.638 tỷ đồng, chiếm tới 80% tổng nợ vay và chiếm gần 50% nguồn
vốn.
Hàng chục ngân hàng nổi tiếng của Việt Nam đang là chủ nợ của Tôn
Hoa Sen và mới đây nhất báo cáo của Công ty Cổ phần Chứng khoán
thành phố HCM tiết lộ Tập đoàn Hoa Sen sẽ không phát hành cổ phiếu.
Vậy tiền đầu tư vào dự án Cà Ná hoặc sẽ đến từ các ngân hàng trong
nước hoặc từ đối tác Trung Quốc. Ngân hàng trong nước đang gặp
khủng hoảng niềm tin từ Formosa liệu có đủ can đảm bỏ tiền cho Hoa
Sen đánh bạc với dự án lỗ nhiều hơn hòa vốn này hay không?
Người ta còn nhớ vụ người dân xuống đường do nhà máy nhiệt điện
Vĩnh Tân do Trung Quốc vận hành trước đây xả khói gây ô nhiễm và
hàng ngàn người dân đã khóa quốc lộ 1 không thể lưu thông, nếu nhà
máy Cà Ná lập lại thì hậu quả sẽ ra sao, nhà nghiên cứu Inra Sara
cho biết:
“Nhà máy điện Vĩnh Tân nó cũng nằm gần Cà Ná vừa rồi xảy ra vụ khói
độc nó cũng gây tắt đường rất nghiêm trọng mà Vĩnh Tân so với nhà
máy sắp tới nó chỉ là một dự án nhỏ thôi. Cà Ná là một vùng hiểm
trở vừa nhỏ vừa hẹp mà nếu xảy ra sự cố thì nó càng tác động rất
lớn nếu tắt đường thì không phải một hay hai ngày hay một hai tuần
mà có thể cả tháng nếu xảy ra sự cố nhà máy như ở Formosa.”
Dư luận vẫn theo dõi trong tâm trạng hết sức bâng khuâng, không những vì sự nguy hiểm mà người dân ba tỉnh Ninh Thuận, Khánh
Hòa và Bình Thuận đang lo lắng mà còn nỗi lo rồi đây sẽ còn nhà máy
nào nữa xuất hiện tại các vùng ven biển miền Nam?
__._,_.___
Posted by: "Patrick Willay" <pwillay@orange.fr>
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen