Mũi nhọn tự do tôn giáo cho năm 2015

Dọc, Ngang và Chéo

Ts. Nguyễn Đình Thắng

Ngày 4 tháng 12, 2014

http://machsong.org

Chúng ta đang có cơ hội rất lớn để đòi hỏi chính quyền Việt Nam phải thực sự tôn trọng tự do tôn giáo như một nhân quyền phổ quát toàn xã hội. Muốn biến cơ hội thành hiện thực thì chúng ta phải phối hợp chặt chẽ giữa trong và ngoài.

Trong mấy ngày qua, một phái đoàn nhỏ của chúng tôi đã tiếp xúc với nhân viên lập pháp của nhiều vị dân biểu và thượng nghị sĩ sẽ nắm trọng trách trong Quốc Hội khoá 2015-2016. Họ đều đồng ý rằng tự do tôn giáo phải là trọng tâm trong chính sách đối ngoại với Việt Nam.

Kế hoạch quốc tế vận

Mục tiêu là tăng tối đa mức thiệt hại cho chế độ ở Việt Nam nếu họ tiếp tục vi phạm tự do tôn giáo. Cách thực hiện là cài tự do tôn giáo với Hiệp Ước Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà chính quyền Việt Nam đang cầu cạnh từng ngày để hòng cứu vãn nền kinh tế đang tiến sát bờ vực thẳm.

Năm 2013-2014 chúng ta đã thành công trong việc cài quyền lao động thành điều kiện tiên quyết để Việt Nam tham gia TPP. Hiện nay chính phủ Hoa Kỳ dứt khoát đòi hỏi Việt Nam phải tôn trọng quyền lập nghiệp đoàn tự do và độc lập như là điều kiện bất khả nhượng.

Cũng vậy, chúng ta sẽ cài vấn đề tự do tôn giáo vào TPP. Chúng ta làm được điều này vì luật Hoa Kỳ không cho phép phát triển mậu dịch với quốc gia nào vi phạm tự do tôn giáo một cách trầm trọng. Theo luật Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế được Quốc Hội thông qua năm 1998, quốc gia nào vi phạm tự do tôn giáo trầm trọng thì phải bị chỉ định là "quốc gia phải quan tâm đặc biệt" (CPC) và chịu chế tài. Một trong các biện pháp chế tài là cấm tăng mậu dịch với quốc gia ấy.

Thời điểm để Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ chỉ định CPC thường là tháng 7 mỗi năm.

Từ giờ đến đó chúng ta sẽ liên tục thách đố Bộ Ngoại Giao chứng minh rằng Việt Nam không vi phạm tự do tôn giáo một cách trầm trọng nếu muốn không phải đưa Việt Nam vào danh sách CPC. 

Cuộc thách đố

Muốn tạo cuộc thách đố, chúng ta sẽ phải liên tục chỉ ra thực trạng vi phạm quyền tự do tôn giáo tiếp tục diễn ra một cách trầm trọng và có hệ thống ở Việt Nam.

Muốn vậy, chúng ta phải có những chứng cớ không thể chối cãi, và càng nhiều càng tốt, để cùng lúc nộp cho Bộ Ngoại Giao, cho Quốc Hội, cho Uỷ Hội Hoa Kỳ về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế, và cho Báo Cáo Viên Đặc Biệt của LHQ về tự do tôn giáo hay tín ngưỡng.

Chúng ta nộp cho Bộ Ngoại Giao để họ phối kiểm trực tiếp với các nạn nhân là nhân chứng ở Việt Nam.

Chúng ta nộp cho Quốc Hội để họ theo dõi sự phối kiểm và báo cáo trở lại của Bộ Ngoại Giao cho từng vụ đàn áp một.

Chúng ta nộp cho Uỷ Hội Hoa Kỳ về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế để họ phối kiểm độc lập và phúc trình trực tiếp với Quốc Hội vào tháng 4, 2015. Quốc Hội sẽ đối chiếu bản phúc trình này với các báo cáo của Bộ Ngoại Giao.

Chúng ta nộp cho Báo Cáo Viên Đặc Biệt của LHQ để họ phối kiểm độc lập và tường trình trong bản phúc trình chính thức sẽ công bố tháng 3, 2015.

Như vậy, bản báo cáo của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ không thể quá sai biệt với bản phúc trình của LHQ, bản phúc trình của Uỷ Hội Hoa Kỳ về Tự Do Tôn Giáo và những gì mà các thành viên Quốc Hội đều đã biết. Khi ấy, nếu tình trạng đàn áp tôn giáo ở Việt Nam vẫn trầm trọng, vẫn có hệ thống thì rất khó để Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ tránh không đưa Việt Nam vào danh sách CPC.

Vai trò của người ở trong nước

Tất cả những bước kể trên đều tuỳ thuộc vào một yếu tố: Chúng ta phải có những chứng cớ không thể chối cãi, và càng nhiều càng tốt.

Muốn đáp ứng được yếu tố này thì các cộng đồng tôn giáo bị đàn áp ở trong nước phải có khả năng báo cáo các vi phạm mà họ gánh chịu, một cách chính xác, cụ thể, và đầy đủ. Theo tôi ước tính, mỗi cộng đồng tôn giáo sẽ phải có ít ra 2 nhân sự với kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm để chuyên thực hiện các bản báo cáo vi phạm theo đúng thủ tục và tiêu chuẩn của LHQ.

Các nhận sự này liên tục theo dõi mọi động thái của chính quyền đối với cộng đồng tôn giáo của mình và nhanh chóng báo cáo mỗi khi có hành động vi phạm. Đấy là báo cáo dọc, nghĩa là dọc theo chiều thời gian.

Đối với các cộng đồng tôn giáo có hoạt động trải rộng, các nhân sự này toả ra để báo cáo vi phạm xảy ra ở các nơi khác nhau. Đấy là báo cáo ngang, nghĩa là theo chiều ngang địa dư.

Khi cả một cộng đồng tôn giáo bị đàn áp và phong toả chặt chẽ, nhân sự từ cộng đồng khác sẽ báo cáo hộ. Đấy là báo cáo chéo, nghĩa là chéo từ cộng đồng này sang cộng đồng khác. Trong vụ đàn áp nhắm vào Hội Thánh Tin Lành Mennonite ở Bình Dương, 3 người đã cùng nhau thực hiện các bản báo cáo đều thuộc hội thánh khác, hoặc thuộc tôn giáo khác.

Từ đầu năm đến giờ chúng tôi đã huấn luyện khoảng 170 nhân sự chuyên báo cáo vi phạm tự do tôn giáo. Họ đã thực hiện được gần 100 bản báo cáo gửi cho Bộ Ngoại Giao, Quốc Hội, Uỷ Hội Hoa Kỳ về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế, và LHQ.

Tuy nhiên con số 170 còn rất ít ỏi. Có lẽ phải có khoảng 1,000 nhân sự mới đủ rải ra khắp đất nước để nhất nhất hành vi vi phạm nào, xẩy đến cho bất kỳ cộng đồng tôn giáo nào, cũng lập tức được báo cáo nhanh chóng và đúng tiêu chuẩn và thủ tục quốc tế.

Khi ấy, chính quyền Việt Nam càng đàn áp thì càng tạo thuận lợi và dễ dàng cho việc báo cáo và càng khó cho Bộ Ngoại Giao tránh đưa Việt Nam vào danh sách CPC.

Các bước thực hiện

Từ giờ đến tháng 3, 2015, chúng tôi phối hợp với các nhân sự ở trong nước đã được huấn luyện và có kinh nghiệm để theo dõi mọi diễn biến và báo cáo lập tức, liên tục và ồ ạt. Song song, chúng tôi huấn luyện thêm nhiều nhân sự trong nước để ngày càng tăng số hồ sơ báo cáo. Mục tiêu là trưng dẫn số lượng chứng cớ mang tính cách áp đảo để Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ tha hồ phối kiểm.

Cuối tháng 3 là thời điểm Báo Cáo Viên Đặc Biệt của LHQ về tự do tôn giáo hay tín ngưỡng công bố bản phúc trình về tình trạng tự do tôn giáo ở Việt Nam. Nếu từ giờ đến khi ấy, chỉ còn cỡ 3 tháng, tình trạng đàn áp tự do tôn giáo ở Việt Nam không được cải thiện đáng kể thì chắc chắn bản phúc trình này sẽ là cái gông đeo cổ mà chính Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ dù muốn cũng khó thảo gỡ cho Việt Nam.

Cuối tháng 4 là thời điểm Uỷ Hội Hoa Kỳ về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế công bố bản phúc trình. Nếu vẫn không có gì thay đổi thì cái gông càng thêm nặng.

Tháng 5 sẽ là cuộc Đối Thoại Nhân Quyền giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, diễn ra ở Hà Nội. Đây là cơ hội để Việt Nam chứng minh những thay đổi về chính sách và trong thực tế. Nếu vẫn không có những cải thiện đáng kể thì Bộ Ngoại Giao không thể phản biện 2 bản báo cáo ở trên.

Giữa tháng 6 sẽ là cuộc tổng vận động do Liên Minh cho một  Việt Nam Tự Do và Dân Chủ tổ chức. Mục đích là chỉ ra cho Quốc Hội hiểu rõ thực trạng của chính sách tôn giáo ở Việt Nam chiếu theo 2 bản báo cáo rất khả tín này, và chứng minh cho Quốc Hội thấy rằng Việt Nam rất xứng đáng được để tên vào danh sách CPC, theo đúng luật Hoa Kỳ. Chúng tôi cầu mong thật đông đảo đồng hương nhập cuộc và đồng hành trong cuộc tổng vận động mang tính cách quyết liệt này.

Điều này sẽ đặt Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ vào thế khó chống chế để không đưa Việt Nam vào danh sách CPC, thường được công bố vào tháng 7.

Bài liên quan:

Ghi danh tham gia Ngày Vận Động Cho Việt Nam 2015

http://machsong.org/modules.php?name=News&file=article&sid=2977 Posted on Thursday, December 04 @ 23:15:12 EST by ngochuynh