RFI, Thứ hai 04 Tháng Tám 2014
Trong
cuộc họp báo ngày 31/07/2014, tại Hà Nội, kết thúc chuyến công tác tại
Việt Nam, báo cáo viên (BCV) đặc biệt của
Liên Hợp Quốc về tự do tôn giáo hay tín ngưỡng, ông Heiner Bielefeldt,
than phiền rằng một số cá nhân mà ông "muốn gặp đã bị đặt dưới sự theo
dõi chặt chẽ, cảnh cáo, đe dọa, sách nhiễu hoặc bị công an ngăn cản việc
đi lại". Ngoài ra việc di chuyển của ông "cũng bị giám sát chặt bởi
“những cán bộ an ninh hoặc công an”, đồng thời sự riêng tư và bảo mật
của một số cuộc gặp gỡ cũng bị ảnh hưởng".
Ông
Vũ Quốc Dụng, Giám đốc điều hành tổ chức VETO - Human Rights Defenders‘
Network - Phân ban Đức, có trụ sở tại Bad Nauheim, Đức, cho biết thêm
một số thông tin:
-
Theo lịch
trình thỏa thuận với chính phủ Việt Nam, báo cáo viên đặc biệt của Liên
Hiệp Quốc sẽ đi thăm các tỉnh và thành phố Hà Nội, Tuyên Quang, Sài
Gòn, Vĩnh Long, An Giang, Pleiku và Kontum từ ngày 21 đến 31/7/2014.
Chúng
tôi được báo rằng tình hình tại các nơi đó trong những ngày này rất
căng thẳng, nghĩa là công an và an ninh mặc thường phục đã được gia tăng
và có thái độ hăm dọa những người bị cho là có thể tiếp xúc với ông
BCV.
Thí
dụ ngay hôm đầu tiên ở Hà Nội ông BCV đã phải thay đổi chỗ họp với các
nhân chứng vì địa điểm dự định ban đầu không còn an toàn. Các nhân chứng
cho biết công an đã tăng cường nhân sự bao vây địa điểm này và có thái
độ đe dọa họ. Đến hôm ông đi Tuyên Quang, tuy có bị theo dõi ngầm nhưng
không bị cản trở. Tuy nhiên khi vào họp với các nhân chứng người H’Mông
theo đạo Dương Văn Mình ở xã Hùng Lợi, tỉnh Tuyên Quang thì hành vi đe
dọa đã thành rõ rệt. Hai cán bộ nhà nước đã ngang nhiên vào nhà dân để
theo dõi cuộc trao đổi khiến cho các nhân chứng trở nên e dè. Ông BCV đã
phải mời 2 cán bộ này ra nhưng họ cứ cãi bướng làm mất thời giờ của
ông. Cuối cùng họ cũng phải đi ra nhưng sau đó lại đứng ngoài để ghi âm.
Cuối buổi các tín đồ lại khám phá ra thêm hai người khác lẻn vào nhà
lúc nào không biết và ngồi nghe. Họ là dân được các nhân viên chính
quyền yêu cầu đến nghe để
về báo cáo.
Như
vậy ngay từ những ngày đầu đã có những bằng chứng không thể chối cãi về
việc vi phạm những thỏa thuận với BCV LHQ. Ông Bielefeldt là một người
rất nguyên tắc nên khó có thể chấp nhận những vi phạm như vậy.
- Vì sao báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc hủy dự định đi thăm An Giang, Gia Lai và Kon Tum ? :
Buổi
gặp gỡ các đại diện tôn giáo tại Dòng Chúa Cứu Thế ở Sài gòn cũng xảy
ra trong tình trạng căng thẳng, nghĩa là có công an bao vây ở bên ngoài
nhiều hơn bình thường và đôi khi còn bước vào phạm vi nhà thờ, nhưng
không có gì đáng tiếc xảy ra. Một số nhà bất đồng chính kiến ở Sài Gòn
cho biết công an đã cấm họ hoặc cản trở họ đi ra khỏi nhà mặc dù họ
không là những người hoạt động tôn giáo.
Cuộc
gặp gỡ ở Vĩnh Long tương đối xuông xẻ, có lẽ nhờ sự kiên quyết của các
chức sắc Cao Đài, mặc dù trong những ngày trước đó họ bị công an theo
dõi rất căng thẳng. Tuy nhiên khi vào địa phận An
Giang thì tình hình đột ngột biến chuyển và dẫn đến quyết định hủy bỏ
chuyến đi của ông BCV. Tại An Giang, công an đã bao vây hai địa điểm
Phật giáo Hòa hào (PGHH) độc lập mà ông BCV dự định tới là Quang Minh Tự
của tu sĩ Võ Văn Thanh Liêm và Đạo tràng Út Trung. Ngày hôm trước, cho
đến khuya, công an đã cho ném đá, trứng vịt thối và xác mắm thối vào nhà
Đạo tràng Út Trung, cũng như cho côn đồ kéo đến chửi rủa và khiêu
khích.
Ném
trứng và mắm vào nhà những người PGHH ăn chay trường ít nhất là bằng
chứng của sự thiếu tôn trọng, bất bao dung tôn giáo. Cần biết rằng gia
đình này có cha là Bùi Văn Trung, con là Bùi văn Thâm và rể là Nguyễn
văn Minh đang ở trong
tù. Trong ngày đó công an cũng đã tịch thu chiếc xe gắn máy của anh
Nguyễn Hoàng Nam khi anh ta đang trên đường đi đến dự buổi niệm Phật ở
Đạo tràng Út Trung. Khi ra về anh Nam đã bị công an vây đánh đổ máu đầu
vào trói gô đem đi bỏ ở một quãng xa.
Sự
kiện quyết định xảy ra vào buổi sáng ngày 28/7. Lúc đó ông BCV đang
ngồi họp với các cộng sự viên thì khám phá một người nữ đến ngồi gần và
thu âm lén. Ông đã cho gọi nhân viên của bộ ngoại giao và bộ công an đến
để phản đối và sau đó quyết định hủy bỏ chương trình còn lại. Hành vi
nghe lén nói trên chỉ là giọt nước làm tràn ly. Tối hôm trước đó ông BCV
đã đi ra ngoài khách sạn để điểm mặt
những nhân viên an ninh đang bao vây khách sạn.
Cần
nói thêm là trên đường từ An Giang về lại Sài Gòn ông BCV lại được
chứng kiện thêm một hiện trường nữa khi ông đi ngang qua nhà anh Nguyễn
Bắc Truyển và chi Bùi Thị Kim Phượng ở huyện Lập Vò, tỉnh Đồng Tháp. Hôm
đó công an đã dùng các xe tải lớn để chặn hai đầu của một đoạn đường
quốc lộ dài khoảng 2 km dẫn vào nhà anh chị này. Truyển và Phượng là hai
nạn nhân của vụ tấn công, bắt người, phá nhà và xúc phạm tôn giáo PGHH
vào ngày 9/2/2014 khiến cho họ bây giờ phải bỏ nhà đi lên sống tại Sài
gòn.
-
Phát ngôn viên
của Bộ Ngoại giao Việt Nam tuyên bố chính phủ Việt Nam đã "đáp ứng tất
cả các yêu cầu của báo cáo viên", điều này có đúng không?
Vấn
đề là chính phủ Việt Nam đã đáp ứng thế nào chứ không phải chỉ là có
hay không. Ở đây tôi phân biệt trách nhiệm của chính quyền trung ương và
chính quyền địa phương. Có thể chính quyền trung ương có thiện chí
nhưng rõ ràng các chính quyền địa phương thì không. Việc cử người đi
theo hộ tống là cần thiết và các quốc gia khác cũng làm như vậy.
Nhưng
hộ tống và giúp đỡ giải quyết các trở ngại trong chuyến thăm viếng rất
khác với việc
can thiệp thô bạo vào công việc của BCV. Theo cam kết BCV phải được gặp
bất cứ người nào, cho dù người đó đang bị giam cầm, và phải được gặp
riêng họ mà không chịu bất sự giám sát nào. Đây là điều mà Việt Nam
không giải quyết được. Thà không gặp chứ ông BCV không chấp nhận nói
chuyện với bất cứ tù nhân nào khi có quản giáo ngồi kề bên. Sự có mặt
của quản giáo hay bất cứ người nào khác sẽ không giúp cho ông tìm hiểu
đúng sự thật. Đó là một nguyên tắc bất di bất dịch của các BCV Liên Hiệp
Quốc. Đã mời BCV thì Việt Nam phải biết chuyện này.
Việc
để xảy ra những cản trở - với chứng cứ rõ ràng nên không thể xem là
chuyện hiểu lầm – là
sự xúc phạm đối với vị trí của BCV Liên Hiệp Quốc. Dù là lỗi của ai,
trung ương hay địa phương, nhưng trách nhiệm vẫn là của nhà nước. Rất
tếc các báo chí ở Việt Nam đã cắt xén phát biểu của BCV Liên Hiệp Quốc
trong buổi họp báo ngày 31/7/2014 vừa qua để chỉ nêu lên một mặt của vấn
đề là những lời khen, lời cá ơn lịch sự tối thiểu.
- Nhận xét về thành quả của chuyến đi này của báo cáo viên Đặc biệt của Liên Hợp Quốc
Trong
những năm qua đã có 6 BCV Liên Hiệp Quốc vào Việt Nam nhưng ông
Bielefeldt là BCV đầu tiên về quyền dân sự và chính trị đến Việt Nam
trong 16
năm qua. Đây là một điểm mới đáng khích lệ. Nhưng tôi cho rằng chính
quyền Việt Nam chưa biết khai dụng mặt tích cực của chuyến viếng thăm.
Là
những học giả, những chuyên gia độc lập các BCV luôn bảo vệ tính khách
quan và vô tư của mình. Do đó những khuyến cáo của họ cần được trân
trọng vì chúng sẽ giúp cải thiện tình hình nhân quyền. Bản báo cáo sơ
khởi của ông Bielefeldt đã hé lộ một vài vấn đề cơ bản cần phải sửa đổi
liên quan đến quan niệm về quyền tự do tôn giáo và các thức đối xử của
nhà nước Việt Nam đối với những người có tôn giáo. Chúng ta chờ đợi bản
báo cáo chính thức và đầy đủ của ông vào tháng Ba năm tới.
Điều
cần nói thứ hai là ông BCV Liên Hiệp Quốc đã được chứng kiến để có thể
cảm nhận một cách đầy đủ về một chính sách đàn áp tôn giáo một cách tinh
vi và toàn diện. Chính quyền đã không biết ông sẽ gặp ai tại địa điểm
nào nên đã cho bao vây trên địa bàn của toàn tỉnh hay thành phố. Nếu
không đi và sống tại chỗ thì làm sao BCV Bielefeldt có thể hình dung
được tình trạng này khi đọc các báo cáo. Đó là lợi thế của một chuyến đi
thực địa.
Nhận
xét cuối cùng là cách làm việc rất hữu hiệu của nhiều tôn giáo tại Việt
Nam trong việc cộng tác với BCV. Theo tôi đây là một sự
hợp tác trong tương kính và tin cậy. Không có hai yếu tố này tin tức về
chuyến đi không thể giữ kín để bảo đảm kết quả và sẽ khó có sự thông
cảm cho việc BCV phải cắt bỏ một phần chương trình. Là những người trong
cuộc họ sẽ giúp chúng ta giải mã bản báo cáo sơ khởi của ông
Bielefeldt. Qua tiếp xúc này Liên Hiệp Quốc không còn là xa vời và xa lạ
mà là một cơ chế để họ tiếp tục giữ liên lạc.
Bài liên quan:
Chuyên Gia LHQ: VN chưa có tự do
tôn giáo
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen