ĐỔI MỚI VÒNG HAI – THEO DÂN THEO NƯỚC

Nguyễn Khắc Mai

Con số 12 là số thiêng, là vòng quay một giáp. Số 12 là tận cùng một chu kỳ, mà cũng là mở đầu một chu kỳ mới. Đại hội 12 của đảng cộng sản VN cũng có ý nghĩa như thế. Nó nên là sự chấm dứt một chu kỳ cũ, cái “bỉ, lận” (xấu) đã tột cùng, cái hanh thông, vận hội mới đã xuất hiện. Có quyết tâm đi cùng với Việt, nghĩa là vượt lên, siêu việt, tiến vào một thời kỳ mới để chấn hưng Đất Nước trong thế kỷ XXI, hay để bị nhân dân đào thải. Đó là vấn đề đang đặt ra cho đảng CSVN ở đại hội này.

Nếu thực tâm vì dân, vì nước hẳn những người cộng sản cũng dễ dàng nhận ra rằng lúc Dân tộc trao vào tay lãnh đạo của đảng, thì dân tộc ta đang sánh vai với các nước lân bang trong khu vực, nên mới có cái mơ ước sánh vai với năm châu. Ngày nay, mọi người có chút hiểu biết đều nhận ra rằng, càng đổi mới theo tư tưởng và mô hình Xô viết, càng toàn trị, đất nước càng tụt hậu ngày càng xa hơn so với những nước mà trước đây, ta cùng họ xếp ngang một trình độ. Giờ đây không thể sánh vai, mà thật sự chỉ còn là sánh vế. Có bốn sự thật cần có tư duy mới, không ngụy luận, dám tìm nguyên nhân từ những vấn đề cốt lõi, đi đến tận cùng kỳ lý, không dừng lại bề ngoài để tự ru mình và ru người khác, may ra mới tỉnh mộng, mới thấy được đâu là lẽ đúng sai.

1. Ngót cả thế kỷ vẫn duy trì một mô hình thể chế chính trị mà càng cải cách càng “hành dân”, thủ tục càng rườm rà, nhiều điều phi lý. Một mô hình mà hệ tư duy là duy vật máy móc, lý tưởng và mục tiêu là ảo tưởng, duy ý chí, tinh thần là sao chép vọng ngoại, triết lý đầy những mâu thuẫn lô gich… Còn về thân xác vật chất, tức nguồn nhân lực, là nhân cách con người thì đầy những lỗ hổng trí tuệ và phẩm chất đạo đức. Một thiết chế chính trị không làm nền được cho phát triển bền vững, không biết tiếp nhận năng lượng mới của nhân loại, không đủ sức nhạy cảm để tim ra nguyên nhân của lạc hậu trì trệ, không nâng được trên vai trách nhiệm của mình để tôn vinh nhân dân, tạo điều kiện cho nhân dân phát triển trí sáng tạo, nghe theo luận điểm của Lenin một cách mù quáng, chuyên chính vô sản là bà đỡ của chế độ mới, ĐCSVN, thực sự làm luôn “bà đẻ”. Nên do tiên thiên bất túc mà sinh quái thai, dị tật, có muốn cải tạo, hoàn thiện cũng không thể được!

Có một câu hỏi vừa khôi hài vừa cay đắng là cớ sao những nhà cầm quyền đi nước ngoài vẫn van xin thiên hạ công nhận cho VN cơ chế thị trường đầy đủ lại không xin nhân dân, không tạo mọi điều để cho nhân dân tự mình làm ra kinh tế thị trường thật sự và đầy đủ?! Nguyên một cái quyền sở hữu, trong đó có sở hữu đất đai, vốn là một trong những điều kiện cơ bản của kinh tế thị trường cũng đánh tráo khái niệm để tước mất cái cơ sở quan trọng để có thị trường. Một thể chế chính trị đã xây dựng nên những quan hệ xã hội ở mọi lĩnh vực đầy khuyết tật, lạc hậu, phản tiến hóa, đã làm cho đất nước ngày một tụt hậu xa so với khu vực, đang hủy hoại môi trường, làm băng hoại xã hội, con người… không thể không cải cách, chấn hưng, làm lại.

Có một điều thật là kỳ quái. Đó là con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội:

Chính Karl Marx và Engels vào cuối đời đã phủ định nó. Lenin lại phục dựng trên cơ sở xuyên tạc lý thuyết của Marx để tổ chức Đảng Cộng sản Liên xô, xây dựng chủ nghĩa xã hội theo mô hình Xô viết, cuối cùng phá sản vào năm 1991. Ở Việt Nam khi càng hô khẩu hiệu tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên CNXH, thì Đất nước ngày càng kiệt quệ, bi đát! Đổi mới, rồi chỉ coi là định hướng. Nay thì chính Tổng bí thư của đảng đã phải thú nhận “trăm năm nữa biết có chủ nghĩa xã hội hoàn thiện ở Việt Nam hay không”.

Cần chú ý hai chữ hoàn thiện. Hoàn nghĩa là đầy đủ, hoàn chỉnh, tròn đầy, đối lập với hoàn là què quặc, phiến diện, thiếu sót, nửa vời, chẵng đâu vào đâu. Còn thiện là tốt đẹp, giỏi giang, lành mạnh, đối lập là xấu xa, tàn ác, không thiện. Như thế là cái XHCN ở VN hôm nay là không thể hoàn thiện, nó chỉ là cái méo mó, cái nửa vời, què quặc, nó bất thiện nghĩa là ác, không tốt đẹp gì. Điều kỳ quái là đã nói ra như thế, mà vẫn cứ ép cái Quốc hội thông qua một Hiến pháp, ghi rõ là Hiến pháp tiến lên chủ nghĩa xã hội!

2. Ngót 50 năm không xây dựng cho dân tộc một nền kinh tế tự chủ, tự cường với những điều kiện ban đầu rất thuận lợi. Ngót nửa thế kỷ vẫn không xong cơ sở hạ tầng, vẫn cứ còn loay hoay với sửa đổi luật pháp, một hệ thống luật pháp làm nền cho đất nước phát triển như thiên hạ đã làm được, hiện thời xã hội ta cũng chưa có. Chúng ta duy trì mãi những quan niệm kinh tế vừa lạc hậu vừa phản tiến hóa. Ra sức duy trì một nền kinh tế yếu kém, chi phí cao, mà năng suất, hiệu quả thấp, luôn trong cảnh gia công, lệ thuộc… Không phải vì năng lực quản lý yếu kém, mà chính là vì không lấy dân làm gốc, mà thật sự là lấy một lý thuyết lạc hậu để duy trì phe đảng, nhóm lợi ích. Phải biết xấu hổ, khi Hàn Quốc, một thời trình độ như ta, họ chỉ trong vòng non nửa thế kỷ đã bỏ xa ta đến hàng chục lần. Lỗi không phải ở dân, mà ở đảng cầm quyền đã duy trì quá lâu một mô hình kinh tế lầm lỗi. Ngay cả khi Tổng bí thư Trường Chinh tuyên bố đổi mới tư duy kinh tế thì cũng chỉ là nửa vời. Giờ đây cả hai giai cấp Công, Nông là số đông của dân tộc, mà đảng CS coi là nền tảng của mình… đều có cuộc sống rất thảm thương. Nói như Karl Marx lúc cuối đời, thì họ “…sau một hồi tự do, hưng phấn cách mạng, làm công dân của một nhà nước kiểu mới, liền tỉnh ngộ ra, thấy mình chỉ là nô lệ, là con rối, là con mồi của những tham vọng mới” (dẫn theo Marx Sa Vie Et Son Oeuvre của Jean Elleinstein). Đây là dự báo hoàn toàn chính xác của Marx về thân phận công nông trong các chế độ cộng sản sau khi đã làm “cách mạng” thành công. Việt Nam cũng không là ngoại lệ.
3. Nửa thế kỷ là thời gian của ba thế hệ, nhưng VN chúng ta cũng không có nổi một đội ngũ cán bộ, công chức đúng nghĩa, đúng tầm. Họ đang là một số đông phình to vượt cả yêu cầu, tham nhũng phổ biến (cái gì cũng ăn), ngồi chơi xơi nước, hành dân là chính. Về nguyên tắc, họ phải trở thành nhóm tinh hoa của xã hội, có trí, có tâm, có đức, (cái đức lớn của họ là phục vụ nhân dân, phụng sự đất nước, chứ không phải ngu trung hoặc trở nên hèn mọn giá áo túi cơm), có lối sống văn hóa, lành mạnh… đủ sức cầm trịch, áp đặt một cuộc chơi mới nhằm chấn hưng và phát triển dân tộc trong thế kỷ mới. Họ đang là tội nhân, là nạn nhân. Lỗi lầm chính là ở đường lối của đảng cầm quyền đã biến họ thành lực lượng tiêu cực, có sức phá hoại, cài số lùi nghiêm trọng.
4. Xã hội ta bề ngoài có chút phát triển. Nhưng bên trong đầy ung nhọt nguy hiểm. Nhìn ở bất cứ lĩnh vực nào cũng thấy có rối loạn cục bộ (trouble partielle). Chính những rối loạn cục bộ đó đã dẫn đến trạng thái khủng hoảng toàn thể, như đã chứng kiến. Có thể mượn cách nói của Mác: sự hình thành nhân cách cá nhân, là tiền đề, là cơ sở để hình thành nhân cách mới của dân tộc. Ông Trọng có lần nói phải bứt phá về lý luận. Đúng thế. Phải bứt phá để thoát vượt khỏi trạng thái triền miên và phổ biến cảnh tượng rối loạn cục bộ khắp nơi như hiện nay.

Lãnh đạo nghĩa là dẫn dắt chứ không phải ăn trên ngồi trốc, làm quan phát tài. Lỗi lầm lớn cũng chính là làm biến dạng nhân cách con người và nhân cách dân tộc.

Lãnh đạo thì phải ưu tiên về tính chiến lược vĩ mô, và khi đã thấy xuất hiện vô vàn những rối loạn cục bộ thì vấn đề là phải tìm cho ra gốc rễ của hiện tượng. Đây là lúc cần suy tính nhiều nước cờ chứ không thể chỉ tính nước cờ trước mắt. Nhà chuyên gia tầm cỡ quốc tế về “Chiến lược điều hành” là Lloyd Bruce (Anh quốc) khẳng định: “Nếu không hiểu minh triết và biết dùng minh triết, các nhà lãnh đạo sẽ trả giá đắt cho sự vô minh của mình”. Hãy xóa bỏ u mê lầm lỗi, quẳng đao đi thì thành Phật. Minh triết Việt, phối hợp với kiến thức và kinh nghiệm tốt đẹp của nhân loại tiên tiến sẽ là dấu chỉ tin cậy để chỉ ra con đường phục hưng dân tộc trong thế kỷ mới. Tôi viết những dòng này để tặng những người còn có lương tri trong ĐCSVN nhân Hội nghị TW8. Nay cho in lại để gởi BCH TW, Chính phủ và Quốc hội, đồng thời xin gởi đến 4 anh: Sang, Trọng, Hùng Dũng và toàn thể đảng viên, đoàn viên thanh niên để góp vào sự chuẩn bị ĐH 12.

N.K.M.

Tác giả gửi BVN

* Giáo sư Nguyễn Khắc Mai – nguyên Vụ trưởng Vụ Nghiên cứu (Ban Dân vận TƯ)