RỬA HẬN NAM QUAN

- Kịch thơ của Đường Sơn Đỗ Quý Sáng & Hồ Công Tâm

               


Kịch thơ của Đường Sơn Đỗ Quý Sáng & Hồ Công Tâm

[Để ghi nhớ tội bán nước cầu vinh của Đảng Cộng Sản Việt Nam đã cắt đất ở vùng biên giới Hoa Việt và vùng biển trong Vịnh Bắc Việt dâng quan thầy Trung Cộng vào những năm cuối của thế kỷ 20 vừa qua!] 

  Mở trang Đại Cáo Bình Ngô
  Bút thơm tự thuở dựng cờ Chí Linh
  Cổ nhân thướng mã trị bình
  Thập niên binh hỏa tri tình Lũng Nhai
  [HCT]

1 .  Nam Quan Trường Hận!

  Lời Nguyễn Phi Khanh

  Nam nhi ghi nhớ hận Nam Quan
  Thương khóc mà chi lệ ngút ngàn
  Mài kiếm nuôi hờn, nuôi chí lớn!
  Độc thư cứu quốc, cứu lê dân!
  Ra đi, hồn gởi về  quê  Việt
  Dẫu thác, xương phơi ở đất Tần
  Sông núi một ngày thâu trở lại
  Nghìn trùng, vọng bái kiến tân quân!
  [HCT]

  Lời Nguyễn Trãi

  Chữ hiếu đành cam lỗi đạo thờ
  Giang sơn nghĩa cả dám làm ngơ !
  Bình Ngô,  ngẫm kế  tiêu trừ giặc
  Lạc Việt, tìm phương quyết dựng cờ
  Nếm mật nằm gai nơi hỏa tuyến
  Vào sinh ra tử  chốn quân cơ
  Nam Quan, ải Bắc phân cương giới
  Rửa hận ngàn sau sạch vết nhơ !
  [HCT]

2 . Nguyễn Trãi ở Đông Quan

  Lời Thị Lộ

  Bao ngày nuôi chí ở Đông Quan
  Hùng lược tiên sinh lướt gió ngàn
  Thảo hịch soạn thư bài đại cáo
  Mài nanh dũa vuốt mộng an dân
  Đặng Dung trao kiếm trung hưng Việt
  Quí Khoách chờ mưu phản kích Tần
  Sao ý tiên sinh còn lưỡng lự
  Bao giờ trống nổi giữa trung quân ?!
  [Đường Sơn ĐQS]

  Lời Nguyễn Trãi

  Thề sẽ tận trung trọn hiếu thờ
  Ức Trai báo quốc há lòng ngơ
  Phù Hồ, cha chịu đày lưu xứ
  Phục Việt, con tung dịp phất cờ
  Ngại sách Trùng Quang hồi quý tộc
  Kín mưu Bình Định chuyển thời cơ
  Với dân nổi lửa bùng quan ải
  Thỏa chí bình Ngô gột nhuốc nhơ
  [Đường Sơn]

 

* Khi ở Đông Quan, Nguyễn Trãi làm thất vọng Thị Lộ, vì đã không đáp lời mời của Đặng Dung tham gia phục Trần cùng với Trùng Quang Đế. Nguyễn Trãi giải thích rằng mình do dự phù Trần vì e dựng lại chế độ vương hầu phong kiến mà nhà Hồ (Quí Ly) đã muốn cải cách. Nguyễn Trãi cho Thị Lộ hay mình đã ngầm liên lạc với hào kiệt ở Lam Sơn cùng toàn dân khởi nghĩa cho một thời đại mới.

3 .  Nguyễn Trãi về Côn Sơn rủ Trần Nguyên Hãn phò Lê Lợi

  Lời Nguyễn Trãi
  Ta từ gạt lệ biệt Đồng Quan (1)
  Nghĩ tủi gia thân hận bạt ngàn
  Chẳng phụ Trần triều quên biến cố
  Hiềm ngờ Nghệ đế rẻ lương dân (2)
  Ta nương nhà cỏ mơ Lương, Lượng (3)
  Ngươi ẩn thôn trang mộng Tín, Tần (4)
  Lê Lợi Lam Sơn cờ đại nghĩa
  Ngươi cùng ta chịu xuất đăng quân?
  [Đường Sơn ĐQS]

 

(1) Đồng Quan là một trong 6 cửa ải ở Lạng Sơn, nguy hiểm bậc nhất, Tầu thiệt mạng ở đây nhiều nên gọi là Quỷ Môn Quan. Ông Phan Thanh Giản đi sư Tầu có tả ải này như sau:

  Buổi sứ trình đêm mưa dậm tuyết
  Bạn cố tri minh nguyệt quan san
  Rạng ngày tới ải Đồng Quan
  Tiếng xưa thập khứ nhất hoàn là đây!

Nguyễn Trãi ẩn núp dõi theo cha khắp các ải, sau gặp tại Nam Quan.

(2) Nguyễn Trãi là cháu ngoại Băng Hồ Tướng Công, Tư Đồ Trần Nguyên Đán. Đán có công dẹp Dương Nhật Lễ, tôn tướng quốc Phủ lên làm vua là Nghệ Tông. Đán cáo quan về ở ẩn tại Côn Sơn, gả con gái cho Nguyễn Phi Khanh trong hàng dân dã. Nuôi Nguyễn Phi Khanh ăn học đậu Thái Học Sinh, nhưng Nghệ Tông ghét dân dã mà với cao nên không dùng. Sau Hồ Quí Ly cướp ngôi, vời Khanh ra làm Hàn Lâm Học Sĩ. Cháu nội Trần Nguyên Đán là Trần Nguyên Hãn, anh em cô cậu với Nguyễn Trãi, có tài nuôi chim đưa thư và giỏi binh cơ nhưng không muốn giúp Giản  Định Vương Trần Quĩ (con thứ Trần Nghệ Tông khởi nghĩa ở Ninh Bình). Nguyễn Trãi tìm được minh chủ Lê Lợi, anh hùng áo vải dân dã nên rủ Trần Nguyên Hãn ra làm võ tướng cùng giúp cuộc khởi nghĩa. Trần Nguyên Hãn sau cũng được phong chức Tư Đồ, đã quyết thắng nhiều trận quan trọng, như trận chiếm thành Xương Giang. Hãn sau bị dèm pha và bị Lê Thái Tổ nghi kỵ mà sát hại. Trên đây là hai anh em đối thoại bàn việc.

(3) Trương Lương và Gia Cát Lượng, hai bậc thầy khuông phò Hán và Hậu  Hán  (đời Tam Quốc).

(4) Hàn Tín và Tô Tần, hai người, một có tài binh, đời Hán và một có tài chiến lược liên minh thời tiên Tần Chiến Quốc.

  Lời Trần Nguyên Hãn

  Nội tổ công danh vốn thẫn thờ
  Triều trung ân oán ngoảnh tai ngơ
  Hồ gia thoán đoạt giành cơ trí
  Trần nghiệp tang thương hoại thế cờ
  Học phép đua chim đưa nhạn tín
  Dùng mưu đối trận rắp binh cơ
  Ngươi phò tân chúa, ta thề giúp
  Dẫu vắng Đông A chẳng nhởn nhơ
  [Đường Sơn]

4 . Nguyễn Trãi ở Lư Sơn hiến kế Lê Lợi vây Nghệ An để nức lòng quân dân rồi phân đánh Đông Đô.

  Lời Lê Lợi

  Rừng rậm Chí Linh khu tuyệt quan
  Lương khô cạn thả voi về ngàn
  Đau lòng ngựa chiến phanh da thịt
  Thiếu gạo binh tàn trọng thóc dân
  Củ chuối thay khoai: trời tuyệt Việt?!!
  Cao lương phó yến: nước dâng Tần?!
  Lê Lai (1) khanh có thiêng phù hộ
  Giúp trẫm cùng Trung Lệnh (2) trẩy quân!
  [Đường Sơn]

(1) Lê Lai khoác áo hoàng bào theo gương Kỷ Tín cứu Hán Cao Tổ để Lê Lợi thoát khỏi vòng vây của giặc ở Chí Linh.

(2) Trung Lệnh là chức vụ Trung Thư Lệnh của Nguyễn Trãi. Lúc này đã thoát khỏi Chí Linh về đến Lư Sơn thanh thế to lớn, hai ông tính kế đánh Nghệ An, Lê Lợi mới xưng Vương để dân nức lòng theo giúp.

  Lời Nguyễn Trãi

  Nằm gai đã chọn chúa tôn thờ
  Thần thứ trảo nha đâu dám ngơ
  Binh đội đột chinh liên tiếp thắng
  Lòng dân bột khởi dậy ran cờ
  Báo cho Trần Trí tiêu hòa ước (1)
  Vây kín Nghệ An thượng thế cơ
  Khoanh chặt đối phương – Binh tách trận
  Đánh Đông Quan tẩy sạch tàn nhơ
  [Đường Sơn]

(1) Ở Lư Sơn thanh thế mạnh lên nhiều, Lê Lợi báo cho Trần Trí là không chấp nhận tạm ước đình chiến nữa và cứ vây thành Nghệ An.

5 . Nguyễn Trãi bao vây Đông Quan, trình kế đả viện ở Chi Lăng. Lê Lợi phái Nguyễn Trãi vào thành gặp Vương Thông bàn kế nghị hòa.

  Lời Lê Lợi

  Tan hoang Tụy Động giặc điều quan
  Tập kết hai thành quân vạn ngàn
  Thành Nghệ, Đông Quan dồn cứ  địa
  Núi Lam, Bình Định nức lòng dân
  Vương Thông bàn nghị mong về Bắc
  Nguyễn Trãi vào dinh thử dọ Tần
  Đừng để vương hầu chúng mất mặt
  Nhược hai lòng, cảm tử ra quân!
  [Đường Sơn]

  Lời Nguyễn Trãi

  Thần vào mật nghị khuyến tuân thờ
  Giải kết lui quân chớ ngó ngơ
  Cho dịp toàn thân về tấu giá
  Bãi binh cô thế khiến thâu cờ
  Hàng tâm thuyền ngựa đều công xuất
  Viện kế binh đao sẽ phục cơ
  Giấu mẹo Chi Lăng đồng hiểm ác
  Chém đầu xâm lược để bêu nhơ
  [Đường Sơn]

6 . Phá viện binh, thâu lại Đông Đô, quét sạch quân xâm lược, dựïng nền tự chủ, đại cáo quốc dân

  Lời Lê Lợi

  Tin mừng chiến thắng ải Nam Quan
  Lớp lớp thây phơi ngó bạt ngàn
  Mộc Thạnh viện binh lâm tử địa
  Liễu Thăng thủ cấp hiến quân dân
  Giặc Minh quét sạch ngoài biên ải
  Cờ Việt tung bay khắp hải tần
  Khanh thảo dùm ta tờ đại cáo
  Mừng tân triều đại tiệc khao quân!
  [HCT]

  Lời Nguyễn Trãi

  Hào kiệt tận trung nhập miếu thờ
  Giang sơn gấm vóc lẽ nào ngơ
  Mười năm kháng chiến nhiều gian khổ
  Vạn đại hiên ngang một sắc cờ
  Đoàn kết nhân tâm là mệnh cả
  Tập trung nhân lực ấy thời cơ
  Đẹp thay triết lý người dân Việt:
  Thà chết vinh quang, chẳng sống nhơ!
  [HCT]

• Kịch thơ “Rửa Hận Nam Quan” của Hồ Công Tâm và Đường Sơn được sáng tác để ghi nhớ tội bán nước của tập đoàn lãnh đạo Đảng Cộng Sản Việt Nam.

HỒ CÔNG TÂM  &  ĐƯỜNG SƠN ĐỖ QUÝ SÁNG

***

Kịch thơ “Rửa Hận Nam Quan” được chấm dứt ở cao độ hào hùng Bình Ngô đại cáo trong hồi 6. Đường Sơn xin cống hiến thêm hồi 7.

Hồi thứ  7: Sơn Thần Cương Vực Đất Nước phẫn nộ bè lũ hậu duệ tặc Hồ nhượng đất lui biên 

  Sơn Thần / Hồn Tướng Lê Lựu :

  Ta từng trải mật giữ biên quan
  Nhử bẫy Liễu Thăng chém dưới ngàn
  Hồ * duệ mốc lui rào Ngưỡng Đức*
  Trạch* tàm xâm thực buộc tròng dân

  Sơn Thần / Hồn Tướng Lưu Nhân Chú :

  Nước nguồn dẫn ngập đồng lau sậy*
  Bùn đọng ươm xanh bãi khúc tần*
  Liễu Tặc lún lầy sa hiểm địa
  Thoát duy Mộc Thạnh lẩn tàn quân

* Lê Lựu tướng thủ ải bỏ chạy nhử Liễu Thăng vào đồng lầy mai phục. Đồng lầy được dân phu tích nước từ trong suối đổ ra cho thêm sình ngập mà quân dọ thám Liễu Thăng không tiên liệu

* Hồ duệ ở đây là bọn nhượng biên hiện tại lui biên cho tới sau nhà quán Ngưỡng Đức Đường ở biên giới.

* Trạch tàm : là con tầm Trạch (Giang Trạch Dân) ăn lấn biên giới

* Khúc tần là lọai rau dại mọc trên ruộng sau mỗi vụ lúa, nhà nông hái làm nhân bánh xôi khúc.

  Hồn Thị Lộ

  Vườn Lệ Chi rung đạo sắc thờ
  Thiếp nhìn quan ải dạ sao ngơ

  (chép miệng nói về quan Hành Khiển Thừa Chỉ Học Sĩ Nguyễn Trãi)
  Đầu rơi máu uấtù sôi trừng mắt
  Môi hé hờn đau giục phất cờ

  Hồn Nguyễn Trãi  (phảng phất rít trong gió lời thúc giục) :

  Thức tỉnh lòng người lo nạn nước
  Đoạt giành cương  thổ chặn nguy cơ
  Dù oan  thác mấy trăm năm trước
  Chẳng chịu sơn hà để nhớp nhơ!
  (Màn hạ)

  ĐƯỜNG SƠN ĐỖ QUÝ SÁNG

  California, Feb. 26th 2002

Ghi Chú:

Độc giả giàu kiến thức về văn học nghệ thuật hiện đại xin tham chiếu Kịch Thơ của Trúc Đường với các vai Nguyễn Trãi, Nguyễn Thị Lộ, Yến Nhi, Trần Nguyên Bồi, Đặng Dung, Lê Lợi, Trần Nguyên Hãn để hiểu rõ cấu trúc thời điểm và san định tuổi tác các nhân vật và các vai hư cấu. Nguyễn Trãi khoảng 24 tuổi thì Thị Lộ được đóng vai làm liên lạc viên cho thầy trong vai một cô học trò nhỏ ở Đông Quan.

* Vấn đề tương quan tuổi tác giữa Thi Lộ và Nguyễn Trãi

Trong vở kịch thơ Nguyễn Trãi của Trúc Đường (Tốt nghiệp Đại Học Tổng Hợp Hà Nội) nói trên thì Thị Lộ là một cô gái liên lạc. Trong vở kịch đó có vai Đặng Dung cũng lén vào Đông Quan giả dạng người đi buôn vào trao kiếm cho Nguyễn Trãi, nhưng Nguyễn Trãi chối từ giúp khôi phục nhà Trần.

Đường Sơn viết hồi 2 kịch “Rửa Hận Nam Quan” dựa trên căn bản sử và tác phẩm văn học đã được xuất bản đó. Và Đường Sơn cho tuổi của Thị Lộ lúc đó là 12 tuổi khi đối đáp với Nguyễn Trãi, không phải là diễn tả nỗi thất vọng của người tình, mà là của người cùng chung lý tưởng phục quốc.

 Bây giờ xét về thời gian trong chính sử:
Nguyễn Phi Khanh bị giải qua Tầu khoảng năm 1408. Nhà Hậu Trần mất năm 1413 sau khi Trần Trùng Quang bị bắt và tự vận.
Đặng Dung ngán ngẩm làm bài Thuật Hoài: “Thế sự du du nại lão hà” sau đó. Lê Lợi chính thức ra mặt kháng chiến vào năm 1418. Lê Lợi đuổi được quân Minh khỏi bờ cõi năm 1428, lên ngôi vua.

 Nguyễn Trãi và Thị Lộ chết trong vụ án Lệ Chi Viện năm 1442.  Cho rằng khi cha bị giải đi Nguyễn Trãi khoảng 20 tuổi. Khi Đặng Dung đưa tin xin hỗ trợ thì Trãi đã 24 tức là năm 1412, bốn năm sau khi từ biệt cha ở Nam Quan. Khi Lê Lợi chính thức ra quân năm 1418, Nguyễn Trãi có thể đã tròm trèm 30 tuổi rồi.

 Khi Thị Lộ làm liên lạc viên cho Trãi thì cô là một học trò khoảng 12 tuổi lúc mà Đặng Dung liên lạc năm 1412, chưa phải là người yêu gì cả của Nguyễn Trãi. Bài thơ nổi tiếng “Ả Ở Nơi Đâu Bán Chiếu Gon” coi như là bản mật mã nhắn tin cho nhau qua mặt quân Minh làm sau thời gian này vài năm, khi Thị Lộ tuổi  đã “trăng tròn lẻ”. Vở kịch Rửa Hận Nam Quan Đường Sơn  giả thiết cho rằng Trãi hơn Thị Lộ một giáp 12 tuổi. Hai người đối đáp không có ý trai gái gì ngoài lòng yêu nước. Vậy trong vở kịch này  ta tạm cho Thị Lộ sinh năm 1400.
Khi khởi nghiã thành công (1428) sau 10 năm bình định, thì Trãi khoảng 40 tuổi. Thị Lộ là 28 tuổi.
Khi Trãi bị hãm hại năm 1442 thì ông khoảng 54 tuổi và Thị Lộ 42 tuổi.

Vua Thái Tôn có thể mê Thị Lộ già hơn mình 22 tuổi không? Nếu Thị Lộ được vở kịch cho trẻ lại 10 tuổi ở khoảng bà 32 tuổi thì hợp nhân tình hơn. Tuy nhiên như thế lại làm mất vai Thị Lộ ở thời điểm dứt nhà Hậu Trần. Cái đó phải hỏi Nguyễn Trãi có yêu Thị Lộ dù ông già hơn 22 tuổi hay không. Chắc không trở ngại. Tình yêu không biên giới nhất là khi có sự ngưỡng mộ tài ba trong đó nữa.

 Do đó Thi Lộ có mặt cùng với Nguyễn Trãi sớm trong thời tiền khởi nghiã cũng có thể có chứ không phải cần ép già đôn tuổi Thị Lộ hơn lên tới 50 tuổi. Nếu Thị Lộ trẻ hơn 50 tuổi, chẳng lẽ Thái Tôn mê một người chưa sanh ra đời,  vì ông vua này mất ở tuổi 20 mà thủ phạm nghi can là Thị Lộ làm vua đắm đuối.  Vậy đáng tin hơn là chuyện vua Thái Tôn yêu bà Thị Lộ, người được vời vào cung dạy học cho cung nữ chứ không phải vào làm phi tần ở tuổi 42, mà đã bị cho rằng “đôn lên tới 50 tuổi” hơn là chuyện bà Thị Lộ trẻ hơn 50 tuổi, chưa ra đời mà vua Thái Tôn đã chết mê chết mệt. Chánh sử lúc đó đã có Thị Lộ trong vụ Lệ Chi Viên rành rành. Vậy bà không thể trẻ hơn 50 tuổi như sự võ đoán được. Vở kịch “Rửa Hận Nam Quan” nhiều lắm đôn tuổi Thị Lộ lên độ 10 tuổi, đó là câu kết luận khách quan để tạo các vai hư cấu trong kịch, chứ không thể nào bị ép già 50 năm như nhận xét không trên căn bản tiêu mốc lịch sử và thiếu thận trọng nghiêm túc khi phê phán.

 Dĩ nhiên về tuổi tác chính xác của Nguyễn Trãi đã có những sử liệu minh xác. Trên đây chỉ là phép ước đoán khi cấu tạo những nhân vật cho phù hợp thời đại. Những người viết kịch có căn bản về sử đã nghiên cứu vấn đề này rồi. (Ví dụ như tác giả Trúc Đường dẫn thượng).

 Chắc chắn Thị Lộ không thể trẻ hơn 50, tức là sinh ra vào năm 1350, điều võ đoán này sẽ đảo lộn lịch sử và Trãi với các vai khác trong vở kịch cũng như trong thật sự lịch sử không bao giờ gặp nhau được, như trong vụ án Lệ Chi Viên, mà sử liệu đã xác nhận.

ĐƯỜNG SƠN ĐỖ QUÝ SÁNG  
Los Angeles Feb. 26, 2002