Các quốc gia phát triển trên thế giới thường có một nền giáo dục
hiệu quả và tiên tiến. Dưới đây là 5 đất nước đi đầu về cách giảng
dạy và ươm mầm tài năng tương lai mà Việt Nam có thể học hỏi.
1. Giáo dục ở Phần Lan
Giáo dục Phần Lan xem công bằng là một trong những điều quan trọng
nhất. Ông Olli Luukkainen, chủ tịch hội đồng giáo viên Phần Lan
chia sẻ “Tất cả trẻ em ở Phần Lan dù thành thị hay nông thôn đều được hưởng
một nền giáo dục như nhau.”
Thực hiện tiêu chí công bằng này, giáo dục Phần Lan không phân biệt
giàu hay nghèo, thành thị hay nông thôn, tất cả đều được hưởng một
nền giáo dục như nhau.
Không áp lực thi cử
Giáo dục ở Phần Lan cũng không có các cuộc thi sát hạch nhằm phân
loại học sinh, giáo dục hướng đến các học sinh yếu kém, giúp nhà
trường trở thành môi trường thân thiện.
GS Pasi Sahlberg, công tác tại bộ giáo dục và văn hóa Phần Lan phát biểu: “Chúng tôi dạy trẻ học cách HỌC, chứ KHÔNG dạy trẻ học cách để thi”
“Chúng tôi không tin vào thi cử, không tin rằng có một kỳ thi thống
nhất là việc tốt. 12 năm học đầu tiên trong đời học sinh chỉ có một
kỳ thi duy nhất vào lúc các em đã ở độ tuổi 18-19, đó là kỳ thi
trước khi vào đại học. Nhờ thế thầy và trò có nhiều thời gian để
dạy và học những gì họ ưa thích. Các thầy cô của chúng tôi tuyệt
đối không giảng dạy vì thi cử, học sinh cũng tuyệt đối không học vì
thi cử. Trường học của chúng tôi là nơi học tập vui thích 100%. Ưu
điểm của chế độ học tập ở Phần Lan là ươm trồng tinh thần hợp tác
chứ không phải là tinh thần cạnh tranh. Chúng tôi không lo học sinh
sau này sẽ cảm thấy sợ hãi khi bước vào xã hội ”
2. Giáo dục ở Nhật Bản
Đạo đức là cốt lõi
Nhật Bản trở thành một nước có nền giáo dục tiên tiến là nhờ thực
hiện tiêu chí “con người = đạo đức”, đề cao tính tự lập và tinh
thần kỷ luật.
Tư tưởng của người Nhật vẫn còn mang đậm dấu ấn văn hóa truyền
thống của dân tộc mình, đạo đức là cốt lõi là điều mà một học sinh
phải biết đến đầu tiên.
Sau trận động đất khủng khiếp năm 2011, trong các cuộc cứu trợ,
người Nhật không chen lấn nhốn nháo, không tranh giành khẩu phần.
Trái lại, họ còn nhường nhịn lẫn nhau và kiên nhẫn xếp hàng chờ đợi
dù biết rằng, có thể tới lượt của mình thì chẳng còn lại gì.
Câu chuyện đứa trẻ 9 tuổi không biết rõ số phận cha mẹ mình thế
nào, trong lúc khốn khó đói và rét run cầm cập đứng xếp hàng chờ
khẩu phần ăn thì được một người lớn nhường lại túi lương khô, vì e
rằng tới lượt đứa trẻ này thì các khẩu phần ăn hết mất.
Đứa trẻ ôm bao lương khô đi thẳng lên chỗ những người đang phát
thực phẩm và để vào thùng thực phẩm rồi lại quay lại xếp hàng. Khi
được hỏi đứa trẻ trả lời rằng “Bởi vì còn có nhiều người chắc đói hơn con”.
Câu chuyện này và những câu chuyện cảm động khác đã nhanh chóng
được lan truyền ra thế giới bên ngoài nước Nhật. Người dân toàn thế
giới rất ngượng mộ và khâm phục dân tộc Nhật Bản. Câu chuyện đứa
trẻ nhường lại khẩu phần ăn kể trên được giới truyền thông xem như
là “huyền thoại”. Chỉ dân tộc nào xem đạo đức là nền tảng, xem
văn hóa cổ truyền là linh hồn của dân tộc mình thì mới có được
những kỳ tích như vậy.
Giáo dục Nhật Bản vận hành theo nguyên lý “mỗi người học sẽ trở thành một cá nhân hoàn thiện đạo đức”.
Phương châm của người Nhật là “Cần phải nhắm tới thực hiện xã hội ở đó từng công dân có thể mài
giũa nhân cách bản thân…”.
Chuyên gia giáo dục Bassey Ubong của Nigeria khi nghiên cứu giáo
dục Nhật Bản đã phát biểu rằng “Đạo đức còn có nghĩa là ý thức tuân thủ kỷ luật cao độ được phản
ánh thông qua quan niệm xem giáo dục là một con đường dẫn đến cuộc
sống tốt đẹp hơn. Từ đó thanh niên tích cực học tập, tuân theo các
chuẩn mực về tôn trọng mọi người xung quanh và tham gia đóng góp
nhằm giảm thiểu tỉ lệ thất nghiệp, ai nấy đều tốt nghiệp và có việc
làm”.
Tư duy ‘tự lập’
Giáo dục Nhật Bạn cũng hướng đến tính tự lập cho học sinh, mỗi học
sinh có thể tự chủ trong học tập, không ỷ lại để có thể hòa nhập
môi trường hội nhập đầy biến động các giá trị văn hóa và tri thức
Để trang bị tính tự lập cho học sinh, giáo dục Nhật Bản nhấn mạnh
‘học sinh là trung tâm’, giúp học sinh trải nghiệm kiến thức từ
thực tế chứ không phải là nhồi nhét kiến thức. Có nhiều loại sách
với các chuẩn đầu ra khác nhau để tăng cường khả năng phản biện cho
học sinh, kích thích việc tìm tòi, phát huy sức sáng tạo.
Các bài học ở Nhật Bản được các giáo viên ghi trích nguồn ở đâu,
rồi khuyến khích học sinh tìm thêm nguồn thông tin mới, cổ vũ học
sinh đứng từ các góc độ cách nhìn khác nhau để đánh giá nhận xét
vấn đề. Đó là một trong những lý do cốt yếu giúp người Nhật nằm
trong tốp đầu các quốc gia có lượng bằng sáng chế cao nhất thế giới
với vô số thương hiệu tồn tại xuyên thế kỷ.
Không áp lực thi cử
Giống như Phần Lan, giáo dục ở Nhật Bản không gây áp lực thi cử cho
học sinh
Giáo dục Nhật Bản cũng không tổ chức theo kiểu “gom học sinh có
điểm số cao lại với nhau”. Nhà trường cũng không chủ trương “khoe”
kết quả học tập của các em đến mọi người, vì cho rằng điểm số không
phản ánh được khả năng thực sự của trẻ, mọi học sinh đều có cơ hội
học tập trong môi trường bình đẳng.
Nhật Bản không có đặt nặng thi cử, kỳ thi chính thức chỉ có thi vào
trung học và đại học. Ngoài ra còn có đợt thi lớp 6 và lớp 9 nhưng
là để giám sát hiệu quả hệ thống giáo dục, chứ không phải để đánh
giá năng lực học sinh.
3. Giáo dục ở Mỹ: Tự do và tôn trọng tự do của người khác
Nền giáo dục Mỹ hướng con người đến tự do, có thể dễ dàng thích
nghi với cuộc sống đang biến động hàng ngày, nếu bó buộc học sinh
sẽ làm mất tính sáng tạo của trẻ. Các chương trình học tại các
trường ở Mỹ rất giàu tính trải nghiệm, kích thích sự phát hiện,
khuyến khích trẻ đưa ra tất cả suy nghĩ “xung quanh một câu hỏi”.
Tự do của người Mỹ là tự do về tư tưởng, giữ quan điểm của mình đồng thời tôn trọng quan điểm ý kiến của người khác.
Giáo viên thường nhắc nhở học sinh của mình rằng: “Bất kỳ ai trong các em cũng có quyền loại bỏ, thậm chí là tẩy chay
một nhãn hiệu mà mình không thấy thích. Nhưng không được quyền ép
người khác đứng về phe mình, vì như thế là thiếu tôn trọng quyền
của tự do của người khác ”
Ở Mỹ giáo viên cho điểm và nhận xét học sinh, và học sinh được nhận
xét và đánh giá chất lượng giáo viên.
4. Giáo dục ở Đức
Bình đẳng
Một trong những đặc tính của giáo dục Đức đó là tính bình đẳng giữa
các học sinh, trong lớp học không có lớp trưởng, lớp phó hay tổ
trưởng, tổ phó, mà chỉ có “phát ngôn viên” để chuyển thông điệp của
thầy cô đến học sinh và ngược lại.
“Phát ngôn viên” còn đưa ra các giải pháp, phong trào nhằm cải
thiện tình hình học tập, giúp các bạn học lực yếu, phát huy các tài
năng văn nghệ, thể thao trong lớp…
Chú trọng trải nghiệm thực tế
Người Đức cho rằng trói buộc những đứa trẻ trong lớp học mà thiếu
tính trải nghiệm thực tế sẽ dẫn đến những sản phẩm bị lỗi thời về
mặt nội dung. Thầy cô đứng lớp còn quan niệm phải mất cả năm trời,
thậm chí là vài năm người ta mới có thể xuất bản một quyển sách hạn
hữu trong khi thế giới to lớn, vĩ đại đang vận động hàng giây. Thế
nên kiến thức sách vở, phần lớn đã lỗi thời trước khi được trưng
bày trên kệ sách.
Hơn một nửa số học sinh ở Đức chọn con đường học nghề thay vì dấn thân vào con đường đại học.
Người Đức quan niệm học tập để có một công việc phù hợp, thế nên
trong khi một số nước như Việt Nam xem những học sinh không vào
được đại học sẽ không có cơ hội phát triển, thì ở Đức người ta lại
kỳ vọng rằng bộ phận học sinh này sẽ tỏa sáng khi được ghép với một
công việc phù hợp.
Đức đã xây dựng một chương trình giáo dục và đào tạo nghề nghiệp
toàn quốc, được quản lý bởi Viện Giáo dục và Đào tạo nghề nghiệp
liên bang. Đây là một chương trình phối hợp giữa chính phủ và giới
doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề để đào tạo nguồn lực cần thiết
cho xã hội.
Chương trình giáo dục kép này truyền đạt kiến thức cả trên lớp học
lẫn thông qua thực hành. Một cách cụ thể, người học sẽ đến các
trường dạy nghề từ hai đến ba ngày một tuần. Ở đó, các lý thuyết và
thực tiễn về ngành nghề sẽ được truyền dạy. Ngoài ra, các trường
cũng buộc phải dạy các môn về kinh tế và xã hội, đào tạo ngoại ngữ
và các kiến thức cơ bản khác.
5. Giáo dục ở Pháp: Mỗi học viên ứng với một vị trí trong xã hội
Trong khi nhiều nước khác xem giáo dục phổ thông là căn bản, còn cụ
thể làm gì phải sau đại học, cao đẳng hay các trường nghề. Nhưng ở
Pháp khi học phổ thông các học sinh đã biết mình sẽ làm gì sau khi
tốt nghiệp.
Cho nên ở Pháp từ cấp 1 của chương trình phổ thông đã dạy rất bao
quát. Pháp có đến ba loại bằng tốt nghiệp phổ thông khác nhau với
những ứng dụng khác nhau. Đầu tiên là BAC General, Hệ này dành cho
những học sinh có học lực khá giỏi hoặc những em thực sự muốn theo
đuổi chương trình đại học hay cao học trong tương lai. Theo đó, các
em có thể chọn học khối ngành tự nhiên (BAC Science), khối ngành
kinh tế xã hội (BAC Economie Social), hoặc khối ngành văn học (BAC
Littérature).
College Students in Computer Lab
Các em học lực yếu hơn nhưng vẫn mong muốn theo đuổi việc học thì
có thể chọn hệ BAC Tech. Chương trình đào tạo hệ này tạo điều kiện
cho học sinh tiếp tục theo học các trường cao đẳng, trở thành những
kỹ thuật viên, chuyên viên cao cấp.
Cuối cùng, những học sinh không hứng thú với chữ nghĩa hay có
nguyện vọng muốn vừa tốt nghiệp phổ thông là có thể đi làm những
công việc chân tay, làm thợ chứ chưa phải làm thầy thì theo đuổi hệ
BAC Pro. Hệ này cung cấp các nghề cụ thể và các em học sinh được
định hướng, chọn lựa và trong suốt hai năm cuối phổ thông có thể
rèn luyện để đi làm ngay khi vừa ra trường với tay nghề vững.
Posted by: Truc Chi <trucsonchi@yahoo.com>
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen