Xây dựng sân bay Long Thành có là phương án tốt nhất?

Anh Vũ, thông tín viên RFA
2015-03-27

 

Xây dựng sân bay Long Thành có là phương án tốt nhất?

Mô hình dự án xây dựng Sân bay Quốc tế Long Thành.

Courtesy photo

Xây dựng mới hay nâng cấp?

Bộ trưởng Đinh La Thăng khẳng định: “Không thể tìm ra phương án nào tốt hơn so với xây dựng cảng hàng không Long Thành”.

Tuy vậy, theo các chuyên gia với phương án nâng cấp sân bay Tân Sơn Nhất sẽ hiệu quả hơn rất nhiều.

Dự án xây dựng sân bay quốc tế Long Thành ở phía Đông Bắc Sài gòn khoảng 40 km, với công suất lên đến 100 triệu hành khách/năm khi hoàn thành, đây sẽ là sân bay lớn nhất VN trong tương lai.

Chính phủ VN đã định hướng sân bay Long Thành sẽ là 1 cảng trung chuyển hàng không quốc tế hàng đầu, nhằm mục đích thu hút khách quá cảnh và các chuyến bay trung chuyển trong khu vực để thu lợi về kinh tế. Dự kiến sân bay này có thể sẽ đóng góp được 3-5% GDP cả nước.

Quá trình xây dựng sân bay Long Thành dự kiến sẽ gồm 3 giai đoạn, với chi phí khoảng 18 tỷ USD, số vốn đầu tư được huy động từ nhiều nguồn khác nhau. Tuy vậy tới nay, dự án này đang chờ sự phê duyệt của Quốc hội.

Đầu tư để phát triển, đầu tư có hiệu quả để mang lại nguồn thu cho đất nước tôi nghĩ là một việc làm cần thiết. Nhưng trong điều kiện hiện nay, nếu trình dự án sân bay Long thành gọi là phù hợp thì tôi nghĩ chưa thể gọi là phù hợp được. 
-Bà Ngô Thị Minh

Vấn đề nên hay không nên xây dựng mới sân bay Long Thành đã gây nhiều tranh cãi, trong một phiên họp Quốc hội gần đây, bà Ngô Thị Minh – ĐBQH tỉnh Quảng ninh đã khẳng định:

“Đầu tư để phát triển, đầu tư có hiệu quả để mang lại nguồn thu cho đất nước tôi nghĩ là một việc làm cần thiết. Nhưng trong điều kiện hiện nay, nếu trình dự án sân bay Long thành gọi là phù hợp thì tôi nghĩ chưa thể gọi là phù hợp được.”

Cần phải có những đánh giá khoa học, chính xác và khách quan, chứ không thể vin vào vì lý do nợ công cao để ngăn cản các dự án có thể tạo đà phát triển của đất nước, TS. Kinh tế Trần Đình Thiên cảnh báo:

“Nhậy cảm như vấn đề sân bay Long thành ở thì tương lai mươi mười lăm hai mươi năm sau, mà lôi cái nợ bây giờ ra để nói thì nó hơi nhạy cảm quá. Có thể cách tiếp cận các hướng tới sự phát triển cần phải có một cái tầm xa hơn nữa, ý tôi muốn nói rằng nếu bây giờ nói nợ nần bây giờ kinh lắm, các thứ nọ kia. Nếu thế, cái sân bay Long thành thì chắc chắn đừng có làm vì nó tốn tiền, thì cái lập luận đó quá đơn giản vì lấy nỗi sợ hiện tại để bàn luận một vấn cực kỳ đề lớn của tương lai gắn với một cái triển vọng của đất nước.”

Ông Nguyễn Văn Mỹ, Chủ tịch công ty Du lịch Lửa Việt tỏ ra nghi ngờ về số lượng du khách được dự báo, vì theo ông lượng khách du lịch đến VN hiện chỉ ở mức 7 triệu người/năm, khả năng lượng du khách tăng gấp 3 lần trong vài năm tới là điều không thể có. Ông cho biết:

“Xin lỗi, chúng ta chưa phải là đối thủ của Singapore, chưa phải là đối thủ của Thailand, chưa phải đối thủ của Malaysia trong lĩnh vực này.”

Một góc sân bay Tân Sơn Nhất

Ngày 21.3.2015, tại Hội thảo “Xây mới sân bay Long Thành hay nâng cấp sân bay Tân Sơn Nhất”, Hội Tư vấn khoa học công nghệ và quản lý TP. HCM đã phản biện rằng sân bay Long Thành không thể là sân bay trung chuyển, không đủ sức cạnh tranh với các sân bay trong khu vực như Hồng Kông, Thái Lan, Singapore.

Nói về kết quả của hội nghị, TS. Nguyễn Bách Phúc Chủ tịch hội đồng tư vấn Khoa học công nghệ HASCON nói với chúng tôi:

“Cái điều mà Bộ Giao thông đưa ra về cái dự án sân bay Long thành là hoàn toàn khác với ý kiến của hội thảo. Hội thảo của chúng tôi có 170 người tham gia, đã có 21 người đăng ký phát biểu, nhưng có 18 người nói thì 17 người ủng hộ quan điểm của chúng tôi. Chỉ có một người duy nhất nói nên xây dựng sân bay Long thành, lý do thì nói chả khác gì ông Đinh La Thăng.”

Tuy vậy, trao đổi với Báo Lao Động, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng khẳng định: “Không thể tìm ra phương án nào tốt hơn so với xây dựng cảng hàng không Long Thành”.

Đánh giá về phát biểu của BT Đinh La Thăng, TS. Nguyễn Bách Phúc cho biết:

“Ông Đinh La Thăng đã không trả lời thẳng vào câu hỏi của nhà báo, mà ông ấy chỉ nói cái ý của ông từ xưa đến nay không hế thay đổi. Nghĩa là, phía chúng tôi không hề nói phải mở rộng, mà họ cố tình nói muốn dùng Tân Sơn Nhất thì phải mở rộng, họ bịa ra cái chuyện phải giải phóng 500 ngàn dân thì phải mở rộng. Song tôi đảm bảo không phải mở rộng một m2 nào hết, mà chỉ sử dụng cái đất hiện hữu thôi. Cho nên ngay cả ông Đinh La Thăng cứ nói mà không xem, không hề hề biết chúng tôi không đề nghị mở rộng, mà chúng tôi muốn nâng cấp.”

Chưa đánh giá đầy đủ rủi ro

Trả lời câu hỏi, có phải hiện nay không thể tìm ra phương án nào tốt hơn so với việc xây dựng cảng hàng không Long Thành hay không?

Với diện tích đất 1.500ha của Tân Sơn Nhất hiện có, với số tiền 3 tỷ USD chúng ta có thể nâng cấp sân bay này lên công suất 80 triệu hành khách/năm, mà không cần phải di dời hay làm thêm sân bay mới, TS. Nguyễn Bách Phúc khẳng định:

Với khuôn viên của Tân Sơn Nhất hiện nay, trước mắt có thể nâng cấp lên 56 triệu lượt hành khách và sau năm 2050 thì có thể nâng lên 80 triệu lượt hành khách. Giai đoạn 1 chỉ tốn 1,7 tỷ USD, giai đoạn 2 tốn 1,2 tỷ, cộng cả 2 giai đoạn chỉ tốn khoảng 3 tỷ USD. 
-TS. Nguyễn Bách Phúc

“Chúng tôi đã phân tích bằng một tính toán hết sức khoa học cho thấy, với khuôn viên của Tân Sơn Nhất hiện nay, trước mắt có thể nâng cấp lên 56 triệu lượt hành khách và sau năm 2050 thì có thể nâng lên 80 triệu lượt hành khách. Giai đoạn 1 chỉ tốn 1,7 tỷ USD, giai đoạn 2 tốn 1,2 tỷ, cộng cả 2 giai đoạn chỉ tốn khoảng 3 tỷ USD là có thể nâng cấp Tân Sơn Nhất lên. Nếu nâng cấp ở mức 56 triệu lượt hành khách thì chỉ cần cái khuôn viên hiện hữu, và các khu đất trống, kể cả đất sân golf. Còn sau này nếu nâng cấp lên thành cỡ 80 triệu lượt hành khách, thì phải giải phóng hơn 100 ha đất mà quân đội đang dùng.”

Theo VnEconomy online, Tiến sĩ khoa học Trần Quang Thắng - Ủy viên Hội đồng Nhân dân TP HCM cho rằng: “Dự án sân bay Long Thành còn mang nhiều yếu tố chủ quan, chưa đánh giá đầy đủ rủi ro tiềm ẩn mang tính cốt lõi. Phương án khả thi là nâng công suất cho sân bay Tân Sơn Nhất. Làm tốt những vấn đề này thì sau năm 2025 mới tính đến chuyện xây dựng sân bay mới.”

Theo VnExpress, PGS - TS Nguyễn Thiện Tống, Chủ tịch Chi hội hàng không thuộc Hội tư vấn Khoa học công nghệ và Quản lý HASCON khẳng định: "Gần đây, Bộ trưởng Đinh La Thăng có nói nếu không cho dự án Long Thành một cơ hội thì mai sau lịch sử sẽ có tội với đất nước, thì tôi lại cho rằng vội xây dựng sân bay Long Thành mới là có tội. Cho nên cần có một nghiên cứu rõ ràng về các số liệu cũng như phân tích những hạn chế, rủi ro của cả Long Thành và Tân Sơn Nhất”

Vấn đề phản biện Dự án sân bay Long Thành không thể dừng lại ở đây, nói về các bước tiếp theo của Hội tư vấn Khoa học công nghệ và Quản lý, TS. Nguyễn Bách Phúc ghi nhận:

“Kết luận của Hội nghị đã nói chúng tôi sẽ có một kiến nghị trong đó sẽ nói 02 vấn đề lớn. Một là chúng tôi đề nghị Quốc hội chưa thông qua và thứ 2 là chúng tôi đề nghị Bộ Giao thông và chủ đầu tư cần phải đối thoại khoa học với chúng tôi, mời các chuyên gia bên đó cùng các chuyên gia bên chúng tôi cùng ngồi tranh luận.”

Trong kinh doanh, khi lượng khách không đạt được mục tiêu thì khả năng thu hồi vốn là hoàn toàn không thể. Đừng để bài toán sân bay Long thành phụ thuộc quá nhiều vào những đánh giá chủ quan hoặc những lợi ích khác. Vì các phân tích khoa học đã cho thấy, sân bay Long thành không đủ điều kiện và khả năng cạnh tranh với các nước trong khu vực.