Thỏa thuận ngưng bắn có hiệu lực tại Ukraine

Theo các điều khoản của thỏa thuận do châu Âu làm trung gian, lực lượng Ukraine và lực lượng của các phần tử đòi ly khai được Nga hậu thuẫn phải ngưng bắn.

15.02.2015

Một thỏa thuận ngưng bắn mong manh đã bắt đầu tại Ukraine vào nửa đêm ngày thứ Bảy (12 giờ sáng ngày Chủ Nhật giờ địa phương tức 10 giờ tối thứ Bảy giờ quốc tế) nhưng hiện chưa rõ tất cả các cuộc giao tranh tại miền đông Ukraine đã ngưng hay chưa.

Theo các điều khoản  của thỏa thuận do châu Âu làm trung gian, lực lượng Ukraine  và lực lượng của các phần tử đòi ly khai được Nga hậu thuẫn phải ngưng bắn. Nếu ngưng bắn được tôn trọng, cả hai bên bắt đầu rút các loại vũ khí nặng để thành lập một khu vực trái độn rộng lớn.

Trong một chương trình phát thanh nửa đêm, Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko ra lệnh cho các lực lượng vũ trang Ukraine ngưng bắn.

Trong một tuyên bố trước đó không lâu, Tổng thống Poroshenko bày tỏ quan ngại về những rủi ro đối với việc ngưng bắn do những cuộc giao tranh ác liệt xảy ra vào ngày thứ Bảy chung quanh Debaltseve, một trung tâm đường ray chiến lược do chính phủ Ukraine kiểm soát.

Sáng ngày thứ Bảy, Tổng thống Barack Obama nói chuyện bằng điện thoại với Tổng thống Petro Poroshenko và nhấn mạnh đến sự cần thiết là hai bên phải chấm dứt bạo động như dự trù. Ông cũng bày tỏ quan ngại về những cuộc giao tranh ác liệt xảy ra trong những giờ phút trước khi thỏa thuận ngưng bắn có hiệu lực. Tổng thống Mỹ cũng bày tỏ quan ngại tương tự khi điện đàm với Thủ tướng Đức Angela Merkel.

Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, theo dự liệu, sẽ mở một phiên họp khẩn vào ngày Chủ Nhật để hậu thuẫn cho cuộc ngưng bắn. Các nhà ngoại giao ở Liên hiệp quốc nói rằng hội đồng gồm 15 thành viên sẽ biểu quyết về một nghị quyết do Nga soạn thảo để yêu cầu tất cả các bên thực thi hiệp định ngưng bắn.

Cũng vào ngày thứ Bảy, Đại sứ Mỹ ở Ukraine Geoffrey Pyatt đưa lên Twitter điều ông nói là những hình ảnh vệ tinh cho thấy những hệ thống pháo binh của Nga gần thị trấn Lomuvatka, cách Debaltseve 20 kilômét về phía đông bắc. Những hình ảnh này chưa thể được kiểm chứng ngay.

Nga phủ nhận việc gởi quân và vũ khí qua biên giới để giúp các phần tử đòi ly khai trong các cuộc giao tranh đã làm ít nhất 5.400 người thiệt mạng và hàng ngàn người khác bị thương kể từ khi các phần tử đòi ly khai nổi dậy cách đây 10 tháng.

Nga phủ nhận

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki tuyên bố trong một cuộc họp báo ngày thứ Sáu:

“Chúng tôi rất quan ngại về việc giao tranh đang tiếp diễn và vượt quá đường ranh tiếp xúc bao gồm cả những khu vực thường dân đông đúc và những tin tức về việc tái cung cấp xe tăng và những hệ thống phi đạn từ Nga qua biên giới trong vài ngày qua.

Quân đội Nga đã triển khai một lượng lớn pháo binh và các gìan phóng một lượt nhiều rốckết chung quanh Debaltseve để pháo kích vào các vị trí của Ukraine.”

Bà Jen Psaki nói thêm là Hoa Kỳ đã thu thập được nhiều tin tức.

“Chúng tôi tin là những loại vũ khí này là những hệ thống thuộc quân đội Nga chứ không phải của các phần tử đòi ly khai. Quân đội Nga cũng điều động những hệ thống phòng không gần Debaltseve. Chúng tôi cũng tin rằng những hệ thống này của quân đội Nga chứ không phải của các phần tử đòi ly khai.”

Bà Psaki nói: “Đây rõ ràng không phải là tinh thần của thỏa thuận trong tuần này.”

Bà kêu gọi hai bên tự chế trước khi ngưng bắn có hiệu lực.

Thỏa thuận kêu gọi ngưng bắn, hai bên rút vũ khí nặng, đối với Ukraine rút khỏi đường ranh tiếp xúc hiện tại, đối với các phần tử đòi ly khai được Nga hậu thuẫn thì phải rút đến đường ranh đã đồng ý trong thỏa thuận đạt được tại Minsk vào tháng 9 năm ngoái, và trao đổi tù binh.

Ukraine và các chính phủ Tây phương cáo buộc Moscow cung cấp cho phe nổi dậy tại miền đông Ukraine nói tiếng Nga với các loại vũ khí và chiến binh. Moscow liên tiếp phủ nhận việc yễm trợ trực tiếp cho phiến quân, và tuyên bố là các binh sĩ Nga được thấy chiến đấu cùng với các phiến quân là những người tình nguyện.