Hoàng Sa, Trường Sa bị lấn chiếm: Giải pháp nào để bảo tòan lãnh thổ?

Thanh Hiệp – Nguyễn An, RFA

Những ngày vừa qua, Trung Quốc đã tự quyền đặt trực tiếp hai đảo Hoàng Sa và Trường Sa dưới quyền hành chánh của Bắc Kinh trước sự phản đối yếu ớt của nhà cầm quyền Hà Nội.

• Bấm vào đây để nghe cuộc phỏng vấn này
• Download story audio

Toà nhà quân sự của Trung Quốc trên đảo Trường Sa. Photo: AFP

Tuổi trẻ Việt Nam cùng với dân chúng ở trong nước cũng như ở ngoài nước đã đứng lên biểu tình tỏ bày lòng công phẫn. Vấn đề đang được đặt ra là người Việt Nam, dân tộc Việt Nam sẽ phải phản ứng như thế nào trước tình hình mới này để bảo vệ lãnh thổ quốc gia?

Chương trình Việt ngữ của Đài Á Châu Tự Do những ngày qua đã phỏng vấn một số chuyên gia về xã hội học, chính trị học trong cũng như ngoài nước về những phản ứng cần phải có này.

Hôm nay BTV Nguyễn An có cuộc trao đổi qua điện thoại với Luật sư Trần Thanh Hiệp, chủ tịch Trung Tâm Việt Nam về Nhân Quyền, trụ sở đặt tại Paris. Xin được nhắc lại rằng ý kiến của luật sư Hiệp không nhất thiết phản ánh quan niệm của đài Á Châu Tự Do.

Nguyễn An: Chắc luật sư có theo dõi những phát biểu các chuyên gia về vụ hai đảo Hoàng Sa và Trường Sa vừa được chính quyền Trung Quốc đặt trực tiếp dưới quyền hành chánh của mình. Ngoài ra lại còn có nhiều cuộc biểu tình phản đối Trung Quốc xâm phạm chủ quyền của Việt Nam. Nói chung thì các chuyên gia đều cho rằng vụ này rối mù, rất phức tạp. Ý kiến của luật sư ra sao?

Luật sư Trần Thanh Hiệp: Đương nhiên, việc Trung Quốc tự quyền sáp nhập Hoàng Sa và Trường Sa vào đơn vị Tam Sa thuôc hệ thống hành chánh của nước này không thể coi là điều đơn giản được. Nhưng nói là phức tạp thì cũng cần hiểu vì sao lại phức tạp và đã phức tạp thì liệu có cách nào để giải quyết vụ đó không? Một khi tiếp cận vấn đề dưới góc độ luật học thì, theo tôi, phải trình bày quan điểm của mình trên hai bình diện khác nhau, vì không thể không phân biệt cuộc tranh chấp trên bình diện pháp lý với cuộc tranh chấp trên bình diện chính trị.

Nguyễn An: Tại sao lại phải phân biệt như thế, thưa luật sư?

Đương nhiên, việc Trung Quốc tự quyền sáp nhập Hoàng Sa và Trường Sa vào đơn vị Tam Sa thuôc hệ thống hành chánh của nước này không thể coi là điều đơn giản được. Nhưng nói là phức tạp thì cũng cần hiểu vì sao lại phức tạp và đã phức tạp thì liệu có cách nào để giải quyết vụ đó không?

Luật sư Trần Thanh Hiệp: Là để hiểu rõ vì sao vấn đề Hoàng Sa, Trường Sa lại rất phức tạp. Và nhất là để biết được người Việt Nam ở trong nước cũng như ở ngoài nước nên có những phản ứng như thế nào cho đúng. Tôi cho rằng những phản ừng về mặt chính trị không thể giống những phản ứng về mặt pháp lý.

Qua những bản lên tiếng mới được phổ biến, tôi thấy đã có những lẫn lộn nên tránh. Bởi vì về mặt pháp lý, có định danh được cho đúng hành động của Trung Quốc, thì mới biết được phải phản ứng như thế nào bằng con đường pháp lý, để tìm cách giành lại những gì đã mất và bảo vệ được những gì chưa mất.

Còn về mặt chinh trị thì phản ứng của người dân đối với Trung Quốc không nhất thiết phải rập khuôn phản ứng của nhà cầm quyền, tuy rằng cả dân lẫn nhà cầm quyền đều đã lấy thái độ chống hành động xâm lăng của Trung Quốc đối với Việt Nam. Như thực tế vụ Hoàng Sa, Trường Sa đã chứng tỏ một cách hiển nhiên, lập trường chống, cách chống của nhà cầm quyền Hà Nội không giống lập trường và cách chống của ngưiời dân.

Nguyễn An: Vậy, về mặt pháp lý, theo luật sư, dưới ánh sáng của luật học, việc Bắc Kinh trực tiếp hội nhập hai đảo Hoàng Sa, Trường Sa vào hệ thống hành chánh của mình có hợp pháp không?

Luật sư Trần Thanh Hiệp: Luât học, hiểu theo nghĩa hiện đại của chữ này, là khoa học về các hiện tượng như sự phát sinh, tồn tại, hành sử, chuyển nhượng, sở đắc, tiêu vong v.v…của các quyền. Khi nói luật học ở đây là nói công pháp quốc tế.

Trong vụ Hoàng Sa, Trường Sa, chúng ta đã nghe trên đường phố, đọc trên các cơ quan truyền thông, những lời tố cáo một loạt hành vi bất hợp pháp của Bắc Kinh. Như, dùng vũ lực cưỡng chiếm lãnh thổ và lãnh hải các nước lân bang, lấn lướt chủ quyền Việt Nam trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Như, năm 1974 và năm 1988 đưa hải quân đánh chiếm một số đảo ở Biển Đông của Việt Nam.

Như, vẽ lại bản đồ mở rộng vùng biển của mình, thâu gồm gần hết Biển Đông của Việt Nam. Tóm lại có cả một luồng dư luận đồng thanh lên án chủ nghĩa bá quyền của Trung Quốc. Nhưng đó là những lời tố cáo lẫn lộn hành vi pháp lý với hành vi chính trị. Vậy cần phải tách ra và thử định danh cho đúng hành vi phạm pháp của Bắc Kinh theo qui phạm của công pháp quốc tế, từ đó vạch ra cho rõ trách nhiệm của Bắc Kinh.

Nguyễn An: Vậy, theo quốc tế công pháp, hay nói như luật sư, là về phương diện pháp lý, thì phải hiểu thế nào về hành động của Trung quốc?

Luật sư Trần Thanh Hiệp: Bắc Kinh đã có một loạt hành vi gây hấn có tính toán đối với Việt Nam, thực hiện bằng vũ lực kết hợp với mưu mẹo và theo một quá trình kéo dài nhiều thập niên. Những ngày gần đây, khi đơn phương quyết định đặt hai đảo Hoàng Sa và Trường Sa trực thuộc hệ thống hành chính của mình, Bắc Kinh đã đi xa hơn cuộc tranh chấp trên biển vì đã có hành động xâm lăng Việt Nam.

Sinh viên, Thanh niên Việt Nam biểu tình phản đối Trung Quốc hôm Chủ nhât 9-12 tại Hà Nội. AFP PHOTO.

Câu chuyện HSTS không còn là một vụ lấn chiếm hải đảo riêng lẻ nữa mà là một hành động xâm chiếm vùng biển, xâm phạm toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, bất chấp Hiến chương Liên Hiệp Quốc. Người ta liên tưởng tới thủ đoạn lấn chiếm vết dầu loang của Đức Quốc Xã vào thời điểm giữa thế kỷ trước cuộc thế chiến thứ hai sắp sửa bùng nổ.

Tôi cho rằng điều này đối với người Việt Nam là một lời cảnh cáo của lịch sử. Dưới ánh sáng của luật quốc tế hành vi sáp nhập trong vụ Tam Sa chính là loại trọng tội đã được gọi tên là xâm lược (aggression), theo định nghĩa từ giữa thập niên 1970 của Liên Hiệp Quốc.

Nguyễn An: Thì đó cũng là điều mà những bản tuyên cáo cũng như trong các cuộc biểu tình đã nói về hành động xâm lược của Trung Quốc.

Luật sư Trần Thanh Hiệp: Nêu lên không thôi chưa đủ, phải đặt thành vấn đề xâm lược và tìm cách áp dụng những văn bản quốc tế thích hợp thì mới đưa phản ứng của mình thành một thủ tục quốc tế phản công, chặn đứng bước tiến của bá quyền phương Bắc từ nay về sau đối với Việt Nam.

Nguyễn An: Xin luật sư cho biết các văn bản đó là những văn bản nào?

Luật sư Trần Thanh Hiệp: Tôi chỉ xin kể ra ở đây hai văn bản chính mà thôi, đó là Nghị quyết số 3314 của Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc kỳ họp thứ XXIX, năm 1974 và Hiến chương Liên Hiệp Quốc (các điều 39, 41 và 42). Hành vi xâm lược đã được Đại Hội Đồng định nghĩa tại các điều 1, 2 và 3 của Nghị Quyết này và định nghĩa như vậy là để cho Hội Đồng Bảo An, như đã được dự liệu nơi điều 39 của Hiến chương LHQ, có cơ sở định danh hành vi của quốc gia bị tố cáo có phải là xâm lược hay không.

Tất cả những hành vi của Trung Quốc đánh chiếm và sáp nhập Hoàng Sa và Trường Sa vào lãnh thổ Trung Quốc chính là những hành vi được liệt kê trong ba điều khoản này của Nghị quyết 3314. Nhưng liệu Hà Nội có dám tố cáo hành động xâm lược của Bắc Kinh không? Thái độ nhu nhược của họ trong vụ Tam Sa không phải là phản ứng thích hợp có khả năng bảo toàn lãnh thổ Việt Nam truớc tham vọng bá quyền của Trung Quốc.

Trong vụ Hoàng Sa, Trường Sa, chúng ta đã nghe trên đường phố, đọc trên các cơ quan truyền thông, những lời tố cáo một loạt hành vi bất hợp pháp của Bắc Kinh. Như, dùng vũ lực cưỡng chiếm lãnh thổ và lãnh hải các nước lân bang, lấn lướt chủ quyền Việt Nam trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Như, năm 1974 và năm 1988 đưa hải quân đánh chiếm một số đảo ở Biển Đông của Việt Nam.

Dân tộc Việt Nam, trong thế yếu, cần phải qua ngả HĐBA đưa ra trước công luận quốc tế, hành vi xâm lược phi pháp của Trung Quốc như là một biện pháp tự vệ. Trước những chỉ dấu cho thấy Hà Nội sẽ đặt quyền lợi của Đảng lên trên quyền lợi quốc gia dân tộc, hai bộ phận của dân tộc, ở trong và ở ngoài nước không thể khoanh tay ngồi yên nhìn đất nước bị xâm lăng. Do đó mà vấn đề Hoàng Sa, Trường Sa lại còn phải xem xét thêm dưới góc cạnh chính tri.

Nguyễn An: Trước khi nói đến góc cạnh chính trị, thì theo luật sư vụ Hoàng Sa, Trường Sa có đủ tầm quan trọng để đưa ra trước Hội Đồng Bảo An không?

Luật sư Trần Thanh Hiệp: Do sự lệ thuộc của Đảng Cộng sản Việt Nam vào nước đàn anh phương Bắc, Hà Nội đã và sẽ không đủ sức mạnh để đối đầu về cả hai mặt quân sự và ngoại giao với Trung Quốc. Dân tộc Việt Nam bởi vậy nên có cách ứng xử khác với Đảng Cộng sản Viêt Nam để ngăn chặn ý đồ lấn chiếm của Trung Quốc, may ra còn giữ được những gì chưa mất cho Bắc Kinh.

Trước mắt phải đòi hỏi Hà Nội, với tư cách thành viên Hội Đồng Bảo An của mình, đưa vụ HSTS ra trước HĐBA để Việt Nam được Liên Hiệp Quốc bảo vệ chống lại mối đe doạ Bắc Kinh. Nhờ HĐBA can thiệp trong vụ HSTS không có nghĩa là tranh tụng hay khai chiến với Trung Quốc mà là để cho HĐBA tìm cho nước Việt Nam, trong thế yếu, một giải pháp thích hợp, nghĩa là phù hợp với tinh thần và văn tự của quốc tế công pháp. Để ôn hòa giải quyết một “tình hình” hay một “cuộc tranh chấp” có khả năng đe dọa hòa bình trong vùng dẫn tới đe dọa hòa bình thế giới.

Nguyễn An: Xin cảm ơn Luật sư Hiệp, và mong sẽ được tiếp tục thảo lụân với ông về góc cạnh chính trị của vấn đề Hoàng Sa Trừơng Sa.

Quý thính giả vừa nghe cuộc trao đổi giữa BTV Nguyễn An của ban Việt ngữ và luật sư Trần Thanh Hiệp, chủ tịch Trung Tâm Việt Nam về Nhân Quyền, trụ sở đặt tại Paris về khía cạnh pháp lý của vấn đề Trung quốc lấn chiếm quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa của Việt Nam.

Kỳ tới, cụôc trao đổi sẽ đựợc tiếp tục với khía cạnh chính trị của vấn đề. Mong quý thính giả đón nghe. Xin được nhắc lại rằng ý kiến của luật sư Hiệp không nhất thiết phản ánh quan niệm của đài Á Châu Tự Do.

Theo dòng câu chuyện:

- Hoàng Sa, Trường Sa bị lấn chiếm: Giải pháp nào để bảo tòan lãnh thổ? (phần 2)

© 2008 Radio Free Asia