Schiff Der Hoffnung - Con Tàu Hy Vọng
Bernd Kastner & Lý Thanh Trực , C/N 2013/01/10

Mời Nghe Con Tàu Hy Vọng

Kỷ niệm 30 năm chuyến vớt người vượt biển đầu tiên của tầu Cap Anamur : ông Rupert Neudeck đến thăm 1 gia đình thuyền nhân năm xưa

Nụ cười rạng rỡ mang niềm hạnh phúc đã có được từ gần 3 thập niên của gia đình ông Nguyễn Văn Rị , đánh dấu sự hồi sinh từ cõi tuyệt vọng của biển cả mênh mông : khởi đầu cho 1 cuộc sống thứ hai .


Trong căn nhà tại Mönchengladbach , phòng khách với chiếc bàn dài đủ chỗ cho gia đình với 8 người con , ông Rị lật từng trang Album gia đình . Tấm hình chụp từ trên cao chiếc ghe nhỏ bé giữa lòng đại dương , thuyền nhân nằm la liệt trên sàn ghe .

Cách đây đúng 30 năm , ngày 09/08/1979 , con tàu lịch sử Cap Anamur rời cảng lần đầu tiên cho công tác nhân đạo : vớt người vuợt biển . Từ năm 1979 đến 1986 tầu Cap Anamur đã vớt được tổng cộng 10 375 thuyền nhân Việt Nam . 10 375 boat people đã được cứu sống từ những chiếc ghe mong manh trên Biển Đông và định cư tại Đức .

Chúng tôi đi tìm tự do

Nửa đêm vào một ngày tháng 06/1981 , vợ chồng ông Ri và 4 đứa con , lớn nhất mới 7 tuổi , xuống ghe trốn chạy chế độ độc tài Cộng Sản . Trước đó vào buổi chiều , bé Kim với 10 ngày tuổi đã được rửa tội để chuẩn bị cho chuyến đi tìm lẽ sống trong cõi chết . « Vâng , chúng tôi đi tìm tự do » , Thanh Long tâm sự . Ngày đó cậu bé mới được 4 tuổi .

Hơn 100 thuyền nhân trên chiếc ghe dài 12 thước với 200 lít nước . Sau 5 ngày , 6 đêm , nước cạn dần . Những chiếc tàu buôn vĩ đại lướt qua , phớt lờ chiếc ghe bé nhỏ chứa đầy người tỵ nạn , càng làm mọi người thêm tuyệt vọng . Sự nhẫn tâm của các thuyền buôn này đã làm chết thêm hàng chục ngàn thuyền nhân vào những năm đó ( vì sóng gió , vì hải tặc , vì đói khát ) .

Bé Kim lả đi vì mẹ hết sữa . Ông Rị kể : « thêm một ngày nữa thì bé Kim khó qua khỏi . Chúng tôi chỉ còn biết cầu nguyện » .

Như từ trên trời đáp xuống , từ trong sương mù , một chiếc tàu vĩ đại bất ngờ hiện ra , thẳng hướng tới ghe . Một tiếng đồng hồ sau , chiếc ghe đã được cột vào tàu lớn . « Đừng sợ ! Đừng sợ ! » , một thuỷ thủ từ trên cao hét xuống : « tất cả hãy ngồi im kẻo ghe bị lật ! » .

Vâng , đây là tàu Cap Anamur chứ không phải hải tặc . Gia đình ông Nguyễn Văn Rị đã được cứu sống nhờ nhà báo tiến sĩ Rupert Neudeck và vợ là bà Christel . Họ không thể im lặng nhìn thảm kịch hàng loạt người vượt biên chết đuối , chết vì hải tặc tại Biển Đông .

Ngày 24/07/1979 , cùng lúc các đài truyền hình cho chiếu hình ảnh tuyệt vọng của thuyền nhân VN , nhà báo đài ARD – đài truyền hình số một của Đức – ông Franz Alt đã kêu gọi quyên góp để cứu các thuyền nhân . Nhân dân Đức phản ứng một cách nhiệt thành . Trong vòng 3 ngày , số tiền quyên góp đã được trên 1 triệu Đức Mã .

Ông Rupert Neudeck với hiệp hội mới thành lập « Một Con Tàu cho Việt Nam » mướn ngay một tàu vận tải . Rời cảng Kobe , Nhật Bản , ông Neudeck với tàu Cap Anamur khởi sự sứ mạng nhân đạo : cứu người vượt biển . 3 năm liền con tàu này đi lại trên Biển Đông để thi hành công tác nhân đạo của mình .

Giữa thập niên 80 , hiệp hội với tên mới « Cap Anamur – Bác Sĩ Đức Cứu Cấp » mướn liên tiếp 2 tàu hàng để tiếp tục sứ mạng . Cả ba chiếc tàu đều lấy tên Cap Anamur là tên một vùng Vịnh tại bờ biển Thổ Nhĩ Kỳ .

Không bao lâu , cái tên Cap Anamur trở thành đồng nghĩa với cứu trợ nhanh chóng , bất chấp các khó khăn chính trị , trở ngại hành chánh . Khi nhắc lại chuyện 30 năm về trước , ông Neudeck nói , thật như câu chuyện kinh thánh « Lưới ( Cá ) Người » . Đối với ông Neudeck , Cap Anamur là bằng chứng : một xã hội tự do có thể đạt được tất cả . Công dân có thể làm những điều chính phủ của mình không muốn . Lòng nhân đạo của công dân mình đã « ép » chính phủ không thể từ chối sự cứu trợ nhân đạo này . Ít ra cũng được vài năm . Ông Neudeck không chỉ cứu thuyền nhân từ Biển Đông , mà còn đấu tranh cho thuyền nhân được tỵ nạn tại Đức , tối thiểu tất cả các thuyền nhân đã được tàu Cap Anamur cứu vớt .

Tháng 07/1982 chính phủ Đức quyết định ngưng nhận người Việt Tỵ Nạn . Thành phần trí thức Đức - như nhà văn Heinrich Böll - phản đối dữ dội . Nhờ đó – mặc dù theo luật pháp quốc tế có nhiều vướng mắc - công tác vớt người vuợt biên và cho tỵ nạn tại Đức kéo dài đến năm 1986 .

Liền sau đó , hiệp hội « Cap Anamur – Bác Sĩ Đức Cứu Cấp » tiếp tục nhiều sứ mạng tại nhiều quốc gia : xây dựng các trại tỵ nạn với trường học , trạm y tế ... lo tiếp tế thực phẩm , nước uống , thuốc men ... cho người trong trại .

Tháng 07/2004 , Cap Anamur vớt 37 thuyền nhân tại bờ biển Phi Châu . Những thuyền nhân này khai gian là người Sudan . Thật ra 31 thuyền nhân là người Ghana và 6 thuyền nhân là người Nigeria . Chủ Tịch hiệp hội lúc đó là ông Elias Bierdel bị bắt tại Ý Đại Lợi với tội danh giúp người nhập cảnh Ý trái phép . Ông cựu Chủ Tịch Neudeck cũng không đồng ý với hành động này của ông Bierdel .

Hội nhập thành công

Đối với gia đình ông Rị , ông Rupert Neudeck và các thành viên hiệp hội Cap Anamur luôn luôn là những vị anh hùng . Sau khi được cứu sống từ Biển Đông , gia đình ông Ri được đưa vào trại tỵ nạn Palawan , Phi Luật Tân . Một năm sau đó được định cư tại Đức . Hoàn toàn tình cờ , họ đã đến định cư tại thành phố Mönchengladbach cho đến ngày hôm nay . Ông Ri học và hành nghề thợ máy tại một hãng liên tục 24 năm qua . Gia đình đã có thêm 4 người con sinh ra tại Đức . Ông Ri hoạt động hăng say trong giáo xứ và cộng đồng người Đức cũng như người Việt Tỵ Nạn . Năm 2005 ông được nhận huy chương Danh Dự Liên Bang Đức – Bundesverdienstkreuz ( Bundesverdienstkreuz là huy chương cao quý , danh dự đặc biệt của nước Đức . Thường chỉ trao tặng cho những người con ưu tú nhất của nước Đức . Rất ít sắc dân thiểu số nào được danh dự này . Đây cũng là niềm hãnh diện chung của cộng đồng người Việt Tỵ Nạn Cộng Sản chúng ta . Chú thích của người dịch ) .

Hầu hết các con trong gia đình ông Ri đều tốt nghiệp đại học : nghệ thuật , kinh tế , điện toán . Thanh Long trở thành một kiến trúc sư . Cả gia đình đều đã nhập tịch Đức . Tất cả mọi người đều cảm thấy hài lòng và hạnh phúc với cuộc sống . Tất cả mọi người - như một lời cám ơn - đã hội nhập thành công vào đất nước tiếp đón họ .

Ông Rị mở các cuốn Album gia đình cho quý khách coi các tấm hình năm xưa . Tiếng Đức của ông sau gần 30 năm vẫn chưa lưu loát , nhưng không sao . Ánh mắt ông rạng rỡ và các tấm hình gia đình nói lên tất cả , mỗi tấm hình là một bằng chứng hạnh phúc . Đây , tấm hình chụp Kim với Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolo đệ nhị tại Vatican , cô bé 10 ngày tuổi và được rửa tội vào ngày rời Việt Nam cách đây 28 năm .

Lý Thanh Trực lược dịch bài « Schiff der Hoffnung »
của Ô Bernd Kastner , Süddeutsche Zeitung 07/08/2009