Subject:
[ChinhNghia] Tr : Tâm tư sau khi đọc tham luận Đinh Hoàng Th��ng : Việt
nam nên chủ động tạo thế quân b��h địa chính trị, tự tin xây dựng Chính
sách ngoại giao Trung đạo,Trung Vị cho một quốc gia có chủ quyền biết
tự trọng nhằm củng c�� nền độc lập dân tộc, lợi dụng thế liên lập trên
thế giới; chấm dứt tiểu xảo Đu Dây chỉ là "ăn đong, chạy bửa " thụ động,
ngắn hạn; thật không xứng đáng với lợi thế địa chiến lược lớn của đất
nước và truyền thống bất khuất tự cường oai hùng của dân tộc Việt vào
thế kỉ 21 này.
Tâm tư sau khi đọc
tham luận Đinh Hoàng Thắng : Việt nam nên chủ động tạo thế quân bình
địa chính trị, tự tin xây dựng Chính sách ngoại giao Trung đạo,Trung Vị
cho một quốc gia có chủ quyền biết tự trọng nhằm củng cố nền độc
lập dân tộc, lợi dụng thế liên lập trên thế giới; chấm dứt tiểu xảo Đu
Dây chỉ là "ăn đong, chạy bửa " thụ động, ngắn hạn; thật không xứng đáng
với lợi thế địa chiến lược lớn của đất nước và truyền thống bất khuất
tự cường oai hùng của dân tộc Việt vào thế kỉ 21 này.
Bài tham khảo có tầm cao xa,một số ý kiến sáng giá cho một nền ngoại giao chủ động, tự tin và sáng tạo.
Xin giới thiệu.
GS NGUYỄN Thái Sơn
Conseiller Scientifique et Diplomatique de l'Académie de Géopolitique de Paris.
Tam giác Việt - Trung - Mỹ: Tạo thế quân bình, chủ động và độc lập
Đi dây chỉ để giữ quyền bính cho cá nhân và lợi ích nhóm.
Quân bình là chủ động xây nền móng chính sách để phục vụ quyền lợi xã
tắc và người dân. Bên này che đậy, bên kia minh bạch. Để quân bình, phải
dựa vào đồng thuận và nội lực, kết nối dân tộc với quốc tế, “hòa đồng
bộ” đất nước với các vận động địa-chính trị khu vực. Hẳn nhiên, tạo thế
quân bình luôn là thách thức lớn đối với quá trình hoạch định chính sách
của các quốc gia vừa và nhỏ.
Sau đợt nghỉ lễ, dư luận quan tâm tới cụm thời sự nóng trước chuyến
thăm Hoa Kỳ của Tổng Bí thư (TBT) Nguyễn Phú Trọng: Việt Nam sẽ chèo
chống ra sao để con thuyền chiến lược không chòng chành? Làm thế nào để
Việt Nam kiến tạo được thế quân bình ngoại giao trong trong quan hệ với
Trung Quốc và Hoa Kỳ? Từ các phân tích về chuyến thăm cấp nhà nước vừa
qua của TBT tại CHND Trung Hoa, nhiều vấn đề nêu ra vẫn chưa tìm được
câu trả lời khả tín. Thế bấp bênh trong quan hệ tay ba Việt – Trung – Mỹ
đang bước vào một khúc quanh vừa có nhiều ẩn số nhưng cũng vừa có khả
năng mở ra không gian mới để đạt tới trạng thái cân bằng.
Bất ngờ, phức tạp, khó dự đoán
Tại sao Trung Quốc bất ngờ, nhiệt thành và đón đoàn cấp cao Việt
Nam với một nghi lễ hoành tráng đến vậy? Dư luận còn nhớ thời gian Trung
Quốc cắm giàn khoan HD 981 vào vùng biển Việt Nam, phía ta đã ba, bốn
chục lần “giao thiệp” với Bắc Kinh để có một chuyến thăm cấp cao nhằm
dàn xếp xung đột nhưng Trung Quốc đã thẳng thừng từ chối. Lần này,
chuyến thăm được cho là khá bất ngờ, vì dường như nó liên quan tới một
lời mời trước đó từ phía Hoa Kỳ mời TBT Việt Nam thăm Mỹ? Bất ngờ nhưng
tại sao vẫn kịp chuẩn bị những 7 văn kiện quan trọng để ký kết?
Bang giao Việt – Trung sau các thỏa thuận vừa rồi, sẽ phát triển
mạnh mẽ hơn hay trở nên phức tạp hơn, nhất là trong những lĩnh vực được
coi là nhậy cảm? Việc hai bên cam kết phối hợp giữa ba nhóm công tác: cơ
sở hạ tầng + hợp tác tiền tệ + cùng phát triển trên biển, trong khi
thừa nhận độ tin cậy chính trị giữa hai nước chưa cao nói lên điều gì?
Nếu sự phối hợp giữa ba nhóm này liên quan mật thiết đến “con đường tơ
lụa mới” và “con đường tơ lụa trên biển” (NSR&MSR) thì sự phối hợp
này rồi đây sẽ đẻ số? Nhớ lại câu chuyện bô-xít Tây Nguyên trước đây
cũng chỉ có một dòng trong Tuyên bố chung nhưng sau đó đã sinh ra bao hệ
lụy trên nhiều phương diện.
Thật khó dự đoán các bước đi sắp tới của Trung Quốc. Kỷ niệm 40 năm
ngày 30/4 mà người dân Việt Nam đâu thấy Ban lãnh đạo Trung Quốc gửi
điện mừng tới Lãnh đạo Việt Nam? Trong các đoàn khách quốc tế, chỉ thấy
các phái đoàn Lào, Campuchia, Cu Ba mà hoàn toàn vắng bóng đoàn Trung
Quốc. Ấy vậy mà chỉ mới cách đấy mấy hôm, họ vừa tái khẳng định với TBT
Việt Nam về phương châm “16 chữ” và “4 tốt”. Trung Quốc đã tái lập khuôn
khổ bang giao tưởng như đã bị bỏ qua khi lãnh đạo Việt Nam từng tuyên
bố, không đổi chủ quyền lấy tình hữu nghị viển vông. Thường xuyên răn
dạy về “đại cục” nhưng “đồng chí tốt” lại quên cả cái ngày được cho là
trọng đại của “láng giềng tốt” thì trong quan hệ thế nào rồi cũng chẳng
có sự cố!
Ngày 1/5, phản ứng thẳng thắn đối với đề nghị của Trung Quốc, Bộ
Ngoại giao Mỹ đã tuyên bố: bất kể mục đích của các hoạt động bồi đắp vừa
qua của Trung Quốc tại Biển Đông như thế nào đều không giúp ích gì cho
hòa bình khu vực. Đây là phản ứng khá trực diện từ chính quyền Mỹ đối
với “viên đạn bọc đường” của Bắc Kinh. Chỉ mấy giờ trước đó cùng ngày,
Bắc Kinh chèo kéo sẵn sàng để cho Hoa Kỳ và các nước khác sử dụng các cơ
sở do Trung Quốc vừa kiên cố hóa tại Trường Sa. Phải chăng Trung Quốc
đang chuẩn bị để ra tuyên bố về “Khu vực Nhận dạng Phòng không” (ADIZ)
sau khi hối hả bồi đắp xong 8 đá và rặng san hô cưỡng chiếm từ quần đảo
Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam để biến chúng thành các đảo nhân tạo
chuẩn bị cho các căn cứ dân sự và quân sự?
Hình thức không quyết nội dung
Đừng để cho cái bên ngoài đánh lừa. Do văn hóa chính trị khác nhau,
Hoa Kỳ có thể sẽ đón đoàn TBT Nguyễn Phú Trọng theo cách của mình mà
không “trống dong cờ mở”. Hẳn nhiên người Mỹ sẽ không căn cứ vào chuyến
thăm Bắc Kinh của TBT để quyết định nội dung làm việc với người đứng đầu
ĐCSVN khi thăm Hoa Kỳ. Mỹ và Việt Nam đến với nhau xuất phát từ các lợi
ích căn cơ về chiến lược. Các lợi ích ấy căn cơ đến mức mà cựu Đại sứ
Mỹ đầu tiên ở Việt Nam Pete Peterson tuyên bố, quan hệ Mỹ – Việt đã
trưởng thành đến độ tự nó có thể tiến lên về phía trước mà không nhất
thiết cần sự “chống lưng” của các chuyến thăm cấp cao[1].
Tuy nhiên, vị cựu Đại sứ, từng là một “phi công mặc áo ngủ” tại Hỏa
Lò, cho hay chính phủ và người dân Hoa Kỳ nồng nhiệt đón đoàn của TBT,
nếu phía Việt Nam mang tới nước Mỹ những cam kết cụ thể. Dĩ nhiên là
trên mọi cấp độ: chính quyền, lập pháp và người dân.[…].
Dù sao, kết quả chuyến thăm Mỹ sắp tới của TBT Nguyễn Phú Trọng
không khó dự đoán. Nghị trình chính của chuyến thăm khá minh bạch. Hai
bên quyết tâm thúc đẩy TPP; bàn thảo để Mỹ trở thành nhà đầu tư số một ở
Việt Nam; thỏa thuận về các nhóm giải pháp, từ kinh tế-thương mại đến
chính trị-an ninh trong thời gian tới để nếu hội đủ các điều kiện sẽ
nâng quan hệ “đối tác toàn diện” lên “đối tác chiến lược”. Điều quan
trọng là TBT sẽ có cơ hội tiếp xúc với các nhà lãnh đạo từ cả hai đảng
đang quyết tâm đẩy “tái cân bằng” sang giai đoạn mới như Bộ trưởng Quốc
phòng Ashton Carter khẳng định trong chuyến kinh lý châu Á vừa qua.
Thỏa thuận lịch sử Mỹ – Nhật có thể là một tham chiếu để các nước
trong khu vực nhận thức rõ hơn, trong kỷ nguyên châu Á-TBD đang cuộn
sóng này, đến những quốc gia “mạnh vì gạo bạo vì tiền” như xứ mặt trời
mọc cũng phải “xoay trục”. Trước đó, Mỹ gia tăng quy mô tập trận với hải
quân Philippines, kêu gọi ASEAN có thể cùng hoạt động tuần tra hỗn hợp
trên Biển Đông. Và bản thân Tổ chức cấp vùng này lần đầu tiên trong
Tuyên bố Chủ tịch ASEAN-26 đã gián tiếp lên án Trung Quốc đơn phương
thay đổi hiện trạng các đảo đá trên Biển Đông là phá hoại hòa bình và an
ninh khu vực. Trước hiểm họa chung, từ những bài học của các cuộc chiến
tranh thế giới trước đây, nhân loại không thể lơ là cảnh giác!
Đa phương hay khả năng chèo chống?
Giới quan sát vẫn đánh giá tích cực đối với chính sách đa phương
hóa, đa dạng hóa của Việt Nam. Đa phương hóa, da dạng hóa là để cân
bằng. Nhưng từ nay là lúc phải chuyển “chính sách cân bằng” hay “quân
bình về ngoại giao” lên cấp độ cao hơn và chủ động hơn so với thời kỳ
phát triển theo chiều rộng trước đây. Khi quan sát thế quân bình ngoại
giao với các đại cường, giới phân tích có nhiều đánh giá lẫn lộn về nghệ
thuật ngoại giao của Việt Nam dưới các hiệu ứng của những chuyển động
ngầm về địa-chính trị trong khu vực. Thật ra, kiến tạo thế quân bình
khác với đi dây trên một số phương diện, đặc biệt trong tương quan với
tam giác bất cân xứng Việt – Trung – Mỹ.
Thứ nhất, thế quân bình là chủ động và độc lập trong quá trình hoạch định chiến lược quốc gia.Còn đi dây thì bị động.
Thời chiến tranh, tuy phải phụ thuộc nhiều vào viện trợ của Liên Xô và
Trung Quốc, nhưng Việt Nam vẫn giữ thế độc lập tương đối với cả hai “ông
anh”, dù có lúc phải trả giá khá đắt. Ngày nay, trước thế cạnh tranh
toàn cầu Trung – Mỹ, hơn bao giờ hết, Việt
Nam càng phải giương cao ngọn cờ độc lập. Ngày nay, có nhiều điều kiện
thuận lợi hơn để độc lập trên thế liên lập với khu vực và toàn cầu so
với độc lập trong tình huống “hai phe bốn mâu thuẫn” trước đây.
Thứ hai, thế quân bình là một trong những chỉ số về năng lực cầm quyền với tầm nhìn dài hạn của các nhà lãnh đạo. Đi dây chỉ là “ăn đong, chạy bữa”
vì quyền bính cá nhân/lợi ích nhóm, tạo thế quân bình là chủ động xây
nền móng chính sách để phục vụ quyền lợi xã tắc và người dân. Thế quân
bình là chiến lược dài hơi và lấy “trung đạo” làm căn bản. Đi dây chỉ là
chiến thuật và hàm chứa nhiều mạo hiểm. Khi xã hội cần dân chủ hóa,
doanh nghiệp cần kinh tế thị trường, quản trị nhà nước cần pháp quyền,
thì vấn đề không phải là “theo Tàu hay Mỹ”, vấn đề là phải theo Việt
Nam.
Thứ ba, quân bình giữa người Việt trong nước với cộng đồng Việt
kiều tạo ra nền móng hòa hợp và hòa giải dân tộc, xây dựng đồng thuận
xã hội, góp phần thống nhất giữa nội trị với ngoại giao. Phải tích
hợp đủ nội lực và đoàn kết bên trong tốt để tạo niềm tin đối với công
chúng cả trong lẫn ngoài nước, “hòa đồng bộ” quốc gia với khu vực và thế
giới thì tiếng nói của người đứng đầu mới có trọng lượng trên trường
quốc tế. Đối ngoại không còn có thể quan niệm chỉ là “kéo dài” của đối
nội; giờ đây, đối ngoại và đối nội là một tổ hợp chính sách, hai mặt của
một chiến lược nhất quán.
Thứ tư, muốn phát huy tối đa thế quân bình, người lãnh đạo cần có bản lĩnh.Kẻ
xâm lược thì phải để người dân gọi đúng tên và phải tìm cách ngăn chận
như đã làm với quân Trung Quốc 30 năm về trước ở biên giới phía Bắc.
Bành trướng, bá quyền, bất chấp quyền và lợi ích chính đáng của láng
giềng là phi nghĩa, như nhân dân ta và bè bạn thế giới đã khẳng định đối
với hành động của Trung Quốc trên Biển Đông những ngày này[2].
Hy vọng, từ nay báo chí sẽ không phải phiếm chỉ “tàu lạ” khi Trung Quốc
cướp phá, tịch thu tài sản của ngư dân ta trên vùng biển Hoàng Sa và
Trường Sa.
Cuối cùng, để hóa giải các bức xúc trong xã hội hiện đại, cần nói hết sự thật về lịch sử đất nước với thế hệ trẻ.Nói
lại sự thật lịch sử của đất nước là để thế hệ trẻ được trang bị đầy đủ
nhận thức về cách ứng xử với các mối quan hệ lớn vượt ra ngoài khuôn khổ
của quốc gia. Đương nhiên, phân tích sâu vào động lực và các thành tố
của chính sách, còn có nhiều sự khác nhau giữa “ăn đong” với chiến lược
quân bình về ngoại giao. Nhưng khoa học chính trị thời nay vẫn phải ngã
mũ trước “minh triết” của tiền nhân khi các cụ đúc kết: “Phàm là bậc
nhân chủ (nhà vua) tất phải lấy ý muốn của thiên hạ làm ý muốn của mình;
lấy tấm lòng của thiên hạ làm tấm lòng của mình”[3]./.
.............................
[1]Cựu
Đại sứ Pete Peterson trả lời phỏng vấn trên đài BBC, Streamed Live on
Apr 28, 2015. Vietnam War 40 years on: A conversation with former
veteran and Ambassador Douglas Pete Peterson.https://www.youtube.com/watch?v=B_L3n6AreII
[3]Lời của Quốc sư khuyên Vua Trần Thái Tông
|
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen