Văn Quang - Viết từ Sài Gòn ngày 23.3.2015
Quả thật tôi rất kinh ngạc khi đọc bản tin từ hội nghị về bảo đảm an ninh trật tự trường học cho học sinh sinh viên vừa được tổ chức mới đây của Bộ Giáo Dục – Đào Tạo, từ năm 2010 đến nay cả nước đã xảy ra 7.735 vụ học sinh sinh viên đánh nhau.
Từ năm 2010 đến nay cả nước đã xảy ra 7.735 vụ học sinh sinh viên đánh nhau như thế này
Đấy
là chưa kể những vụ nam nữ học sinh đánh nhau ngoài phố như đám giang
hồ, mấy cô nữ sinh đánh nhau, lột sạch quần áo của bạn mà không ai thống
kê hết được.
Bạo
lực học đường đã được kiềm chế nhưng vẫn xảy ra tại nhiều địa phương,
tình hình bỏ học, bỏ nhà sống lang thang, tụ tập thành băng nhóm sử dụng
dao, lê, mã tấu, kiếm… đâm, chém nhau, gây rối trật tự công cộng, phạm
tội nghiêm trọng giết người, cướp tài sản đang diễn ra phức tạp
Học trò hành hạ bạn dã man ngay tại trường không ai biết
Tôi
chỉ tạm kể vài vụ đánh nhau xảy ra gần đây nhất và cùng tìm hiểu sâu xa
hơn về nguyên nhân dẫn đến tệ nạn này tại các học đường ở VN.
Em N.T.H.P. nữ sinh lớp 7 trường Trường THCS Lý Tự Trọng bị đánh
Trong tuần giữa tháng 3 vừa qua dư luận bỗng bùng lên về vụ một
nữ sinh bị bạn học hành hung tập thể tại Trường Trung học cơ sở (THCS)
Lý Tự Trọng (tỉnh Trà Vinh) vào ngày 13-1. Tức là mãi 2 tháng sau dư
luận mới được biết đến khi một em quay được clip “nóng” này tung lên
mạng, ngay cả các giáo viên, các bậc phụ huynh cũng chỉ biết qua màn
hình máy tính. Tất cả đều tá hỏa tưởng như chuyện “trên trời rơi
xuống”.
Trường Lý Tự Trọng (tỉnh Trà Vinh), nơi vừa xảy ra vụ nữ học sinh
bị bạn đánh trong phòng học.
Bảy
học sinh xúm nhau đánh tàn bạo một học sinh nữ nhỏ bé vô phương chống
đỡ. Các học sinh này đã không học được đức tính trọng yếu để làm người
là lòng nhân đạo nên hành xử theo thói côn đồ, bản năng thú tính. Lớp
trưởng sử dụng quyền thế để sai khiến “thuộc hạ” đánh người theo lệnh
mình. Sáu em kia không nhận biết được lẽ phải (tức là mất lương tri) nên
đã theo “tâm lý bầy đàn” để phục tùng kẻ có quyền thế mà say máu đánh
người.
Học
sinh nam duy nhất trong nhóm này chẳng những không ra tay cứu giúp
người yếu thế đang bị đám đông vùi dập mà lại phô trương sức mạnh nam
nhi bằng một chồng ghế giáng xuống đầu nạn nhân cô đơn tội nghiệp.
Đông
đảo học sinh trong và ngoài lớp thản nhiên đứng xem vụ hành hung tập
thể mà không ai ra tay cứu giúp nạn nhân, không ai thông báo cho nhà
trường để kịp thời can thiệp; nạn nhân cũng không dám hé lộ với gia đình
mà cam chịu.
Qua
đó, có thể nhận thấy sự hung hãn mang tính bầy đàn đã tạo nên nỗi sợ
hãi kinh hoàng làm tê liệt lương tri và lương tâm học sinh, khiến các em
“câm lặng” trước cái ác để tự bảo vệ mình. Cha mẹ có con bị đánh còn
đau hơn. Mẹ cô bé đã ngất đi, đau đớn vì đứa con mình rứt ruột đẻ ra bị
đánh đập tàn nhẫn như thế. Sau đó thì bà không cho ba của bé xem clip,
bà sợ ông không kiềm chế được mà tìm mấy đứa đánh con mình rồi giết
chúng mất.
Những
vụ việc như thế cho thấy một thất bại hiển nhiên của giáo dục: những
phẩm chất tốt đẹp được giảng dạy trong nhà trường không đủ sức chống lại
cái ác thuộc về bản năng. Những phẩm chất được dạy dỗ lại nghiêng về sự
sùng bái lãnh tụ, sự tuyệt đối tuân theo những quy định của “đoàn đội”
để được trở thành “học sinh tiên tiến” mà bỏ quên quyền tự vệ chính đáng
của con người, sự phản kháng khi bị áp đặt, bị đối xử bất công. Chúng
ta hãy nhìn qua sự tổ chức trong một trường học với đủ các thứ ban bệ úp
chụp lên đầu các cô cậu học trò.
Những tầng lớp giám sát đầy quyền lực
Nếu
nhìn vào mô hình trường học ngày nay, một học sinh bình thường sẽ bị sự
giám sát của khá nhiều tầng lớp: Nào là “Sao đỏ”; tổ trưởng, lớp phó kỷ
luật, lớp trưởng, chi đoàn… Mỗi tầng lớp giám sát như thế lại có những
“quyền hành” riêng. Điều đáng ngại nhất ở đây là việc mỗi tầng lớp giám
sát đó lại bị bắt buộc phải hoàn thành chức trách của mình một cách tốt
nhất mà không hề được hướng dẫn làm thế nào để thực hiện được nhiệm vụ
đó. Và điều tất yếu xảy ra là chuyện lạm dụng quyền lực.
Mấy
em trong đội “Sao đỏ” cho phép mình có quyền hoạnh họe những bạn khác,
đánh giá hành vi của bạn khác theo ý tưởng chủ quan của mình. Lớp
trưởng, lớp phó thì nghĩ đến chuyện sử dụng bạo lực ở nhiều mức độ khác
nhau để các “thần dân” trong lớp phải tuân thủ mệnh lệnh của mình. Bí
thư chi đoàn thì nghĩ đến việc sử dụng hình thức hạ bậc hạnh kiểm để
buộc đoàn viên tham gia hoạt động đoàn… và cứ thế mạnh ai người đó làm
với những quyền tưởng như là hợp pháp.
Trong
khi đó, các giáo viên chủ nhiệm lại có khuynh hướng luôn bênh vực cho
những học sinh được giao nhiệm vụ để các em này “có uy tín làm việc,
phục vụ kỷ luật nhà trường”. Cho nên các em bị hành hạ thấy rõ mình bị
yếu thế, đành câm nín.
Thế là những mâu thuẫn trong nội bộ học sinh bắt đầu tích tụ dần dần theo thời gian. Học
sinh bình thường sẽ phải chọn lựa giữa hai con đường: hoặc “vùng lên”
phản kháng lại sự giám sát bằng bạo lực của chinh bản thân các em (nếu
đủ lực) hoặc nín nhịn cam chịu (nếu không có đủ lực để phản kháng).
Và
cả 2 sự chọn lựa đó đều dẫn đến một kết quả giống nhau: bạo lực học
đường bùng phát. Điều này dẫn đến một hệ lụy vô cùng nguy hiểm trong
cuộc sống xã hội: Tương lai các em này rất có thể sẽ trở thành những cán
bộ - nhân viên tận dụng tối đa quyền lực mình có để mưu lợi cho cá nhân
và thói quen hành xử lạm dụng quyền lực.
Tôi
còn nhớ khi còn bị nhốt ở trong các trại tù cải tạo, trong nhà tù hình
sự, cai tù thường chọn một anh tù nổi tiếng du côn nhất để làm trưởng
buồng. Tên này được gọi là “đầu gấu”, có quyền sai phái các tù nhân
khác, cần thì đánh đấm không nương tay. Đó là các cai trị mà bọn cai tù
cho là hiệu quả nhất. Cái kiểu thành lập các ban bệ và các “chức sắc”
trong hàng ngũ học sinh chẳng khác gì kiểu dung dưỡng các “đầu gấu”
trong các trại tù.
Chính
vì thế nên khi các em lớn lên ở các địa phương mới sinh ra những ban
bệ, những quan chức đủ mọi ngành nắm quyền sinh sát với các “thần dân”
trong thôn ấp. Ban bệ nào cũng có quyền hành riêng và hầu như khó có địa
phương nào tránh khỏi sự lợi dụng trắng trợn quyền hành để mưu lợi ích
cho riêng mình và họ hàng hang hốc nhà mình. Gần đây nhất nhiều vụ “ăn
cắp” hay có thể gọi là ăn cướp trắng trợn quyền lợi của nhân dân được
khui ra vô cùng tàn nhẫn đến nỗi người ta nói “ăn cả cái khố rách của
dân nghèo. Tôi sẽ chứng minh trong một số báo khác.
Nữ sinh lớp 11 mất khả năng giao tiếp vì bị bạn đánh
Khi
dư luận vẫn chưa hết bàng hoàng sau clip đánh bạn dã man của cô cậu học
trò lớp 7 thành phố Trà Vinh, mới đây chương trình Chuyển động 24h của
Đài Truyền hình VN tiếp tục đưa ra một sự việc liên quan đến bạo lực
trường học, dẫn đến hậu quả là cô nữ sinh cấp 3 không thể nói được.
Em Quyên Thị Phương Hà bị đánh hiện nay vẫn không nói được
Cụ
thể là khoảng tháng 9/2014, tại ngôi trường Trung học Tử Đà, tỉnh Phú
Thọ, nữ sinh Quyên Thị Phương Hà đã bị các bạn cùng lớp đánh hội đồng
chỉ vì hiểu lầm từ những dòng trạng thái trên mạng xã hội facebook. Vụ
việc ẩu đả này được nhà trường giải quyết ở mức độ kỷ luật, cảnh cáo các
học sinh tham gia đánh nhau còn nạn nhân là em Hà cho đến nay vẫn chưa
thể cất tiếng nói.
Theo
cô Hằng (mẹ nạn nhân) cho biết: “Lúc con tôi bị đánh về thì đầu tóc bù
xù, mặt sưng tím, môi chảy máu. Ăn cũng không ăn được, ngủ cũng không
được thế nhưng bé vẫn cứ cố ăn cháo loãng rồi đi học”.
Bỗng
dưng không thể nói được khiến cuộc sống của 2 mẹ con vốn đã khó nay
càng thêm nhọc nhằn. Hằng ngày, Hà và mẹ chỉ có thể dùng cử chỉ hoặc
viết ra giấy để giao tiếp. 6 tháng kể từ khi bị bạn đánh hội đồng cũng
là gần từng ấy thời gian Hà phải nghỉ học để chữa bệnh, cô Hằng phải
chạy đôn chạy đáo vay tiền chữa bệnh cho con. Theo nhận định của các bác
sĩ, em Hà không thể nói là do dư chấn tâm lý và cũng không biết được
bao giờ mới khỏi.
Quyền hành của trưởng lớp
Ở
nhiều lớp, khi giáo viên vắng thì lớp trưởng gần như thay mặt cho giáo
viên, giữ toàn quyền điều hành, thậm chí cả quyền trách phạt những học
sinh khác. Ở cấp 1, nhiều thầy cô giáo chọn những em “to con” hơn bạn
cùng trang lứa để làm lớp trưởng. Lý do: các bạn trong lớp nhìn bạn lớp
trưởng là sợ. “To con” nên cũng nhiều sức mạnh thể chất, có thể giúp cô
phạt khẻ tay bằng thước những bạn nói chuyện trong giờ học, không làm
bài tập đầy đủ, chạy nhảy lung tung... “To con” nên các bạn lớp trưởng
có thể “méc tội” các bạn khác với thày cô mà không sợ các bạn kia trả
thù.
Nữ sinh tát bạn bôm bốp trong tiếng cười đùa của nhiều nam sinh
Như
vậy, những giá trị giáo dục tốt đẹp của việc duy trì thủ lĩnh hay đội
ngũ tự quản trong lớp đã bị bỏ qua, mà chỉ tận dụng cách thức này cho
các mục đích không chính đáng. Từ đó, nhiều học sinh khi nắm giữ các
chức vụ này cũng nhận thức sai lầm về vai trò của chính mình, ảo tưởng
sức mạnh và quyền hạn của mình như một “đại ca” ngoài xã hội, từ đó hình
thành “hội chứng đàn anh đàn chị” trong các trường học. Biết đến bao
giờ các em học sinh mới hết sợ hãi những tên “đấu gấu” này ở nhà trường.
Dù
có một phần lỗi tại gia đình các em làm ăn vất vả hoặc quá ham mê làm
giàu lơ là trong việc dạy dỗ, săn sóc con cái, nhưng phần lớn thuộc về
nhà trường. Bộ Giáo Dục VN có trách nhiệm gì trong tệ nạn này? Bao giờ
những ngôi trường học ở VN được trả về đúng giá trị thực của nó để có
thể trở thành những người tử tế, phục vụ lợi ích cho toàn xã hội chứ
không cho một phe nhóm nào?
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen