Triệu Phong dịch
Số phận của chuyến bay MH 17
Trưa Thứ Năm 17 Tháng Bảy, 2014, một chiếc xe chạy xích có gắn
trên lưng bốn hỏa tiễn địa đối không SA-11 lăn bánh vào thị xã Snizhne ở miền
Đông Ukraine và đậu lại trên đường Karapetyan.
Cách đó 2400 cây số về hướng Tây, hành khách đang làm thủ tục
đáp chuyến bay Malaysia Airlines MH-17.
Cư dân của thị xã nằm ở miền Đông Ukraine nhớ lại hôm đó là một
ngày huyên náo. Nhiều thiết bị quân sự chuyển vận ngang qua thị xã, trong đó
cũng không thể bỏ qua hệ thống bắn hỏa tiễn kềnh càng được biết dưới tên Buk
M-1, đã đi qua cùng với đoàn công voa và để lại dấu xích trên mặt đường trải
nhựa.
Đoàn xe dừng lại trước mấy phóng viên hãng thông tấn Associated
Press. Một người mặc quân phục lạ mắt nói với thổ âm đặc sệt Nga, kiểm tra để
bảo đảm là đám nhà báo này không thu hình đoàn xe. Sau đó đoàn xe đi tiếp đến
một địa điểm ở đâu đó trong khu vực do phe ly khai thân Nga chiếm
giữ.
Ba giờ sau, dân chúng sống cách thị xã Snizhne chừng 10 cây số
về hướng Tây nghe được nhiều tiếng nổ lớn. Rồi họ trông thấy những mảnh kim loại
cong queo và thây người từ trên trời rơi xuống.
Lãnh đạo phe ly khai ở Donetsk liên tiếp phủ nhận trách nhiệm về
việc chuyến bay MH-17 bị bắn hạ. Đại diện của thủ lãnh Alexander Borodai nói phe
nổi dậy không có vũ khí nào có thể bắn mục tiêu bay cao đến như vậy.
Có chối gì chăng nữa thì cũng không qua mắt được sự chứng kiến
của cư dân và các phóng viên ở địa phương. Chính quyền Ukraine đồng thời cũng
cung cấp một đoạn điện đàm họ bắt được cho thấy phe nổi dậy liên quan đến vụ bắn
rơi chiếc máy bay.
Một nhân vật cao cấp phe nổi dậy giấu tên xác nhận họ là kẻ chịu
trách nhiệm. Ông này nói, một đơn vị đóng ở quê nhà của Tổng Thống Viktor
Yanukovych bị truất phế, nơi cả người Nga lẫn người Ukraine sinh sống, có liên
hệ đến vụ bắn hỏa tiễn SA-11 ở gần Snizhne.
Người này cho biết, phe nổi dậy ly khai tin rằng họ nhắm bắn một
máy bay quân sự nhưng thay vì vậy lại trúng phải một máy bay chở hành khách bay
từ Amsterdam đến Kuala Lumpur, làm thiệt mạng tất cả 298 người đi trên
đó.
Cuộc điện đàm bắt được mà chính quyền Ukraine công bố cho thấy
phe ly khai không ý thức được rằng chiếc máy bay họ nhắm là một chiếc thuộc dân
sự. Trong đoạn ghi âm, toán nổi dậy đầu tiên đến hiện trường và có thể nghe
tiếng họ chửi thề khi trông thấy dấu hiệu hãng máy bay Malaysia Airlines và các
tử thi thường dân.
Ukraine lập tức đổ lỗi cho phe ly khai về vụ bắn rơi. Trưởng cơ
quan chống khủng bố Ukraine, ông Vitaly Nayda, hoàn toàn đổ tội cho Nga khi nói,
giàn phóng hỏa tiển từ Nga đưa sang và do chính người Nga điều khiển. Về phía
Nga thì bác bỏ tất cả mọi cáo buộc.
Đại diện phe nổi dậy nói chuyện với phóng viên của AP, không
chịu trả lời câu hỏi liệu chính phủ Nga có liên hệ đến vụ tấn công hay không.
Trong khi các giới chức Mỹ thì đổ cho Nga đã tạo “điều kiện” cho việc bắn hạ
chiếc máy bay, nhưng không trưng ra chứng cớ rằng hỏa tiển từ Nga đưa sang hay
Nga có trực tiếp liên can.
Theo trích dẫn một cuộc điện đàm nghe được mà ông Nayda không
chịu tiết lộ, rằng lúc một giờ sáng 17 Tháng Bảy, dàn phóng hỏa tiển được đưa
qua biên giới Nga vào lãnh thổ Ukraine, chở trên một chiếc xe tải. Đến 9 giờ
sáng thì đến thành phố Donetsk, cứ điểm chính của phe nổi dậy, cách biên giới
chừng 200 cây số. Tại đây dàn hỏa tiển được đưa xuống khỏi xe tải và tự lăn bánh
theo đoàn công voa.
Ông Nayda nói, giàn hỏa tiễn Buk quay về hướng Đông, về phía
Snizhne, nơi cư dân kể lại họ thấy giàn hỏa tiển này đi vào thị xã lúc ban
trưa.
Cư dân Tatyana Germash, 55 tuổi, nói với phóng viên AP bốn ngày
sau vụ bắn rơi máy bay: “Vào hôm đó có nhiều chiến cụ di chuyển khắp trong thị
xã.”
Ông Valery Sakharov, một thợ mỏ hồi hưu 64 tuổi, đưa tay chỉ về
chỗ nơi ông trông thấy giàn hỏa tiễn và nói: “Giàn hỏa tiễn Buk đậu trên đường
Karapetyan lúc buổi trưa nhưng sau đó thì lái đi; tôi không biết đi đâu. Xem
kìa, nó còn để lại dấu xích trên mặt đường trải dầu hắc.”
Ngay cả trước khi máy bay bị bắn hạ, AP cũng đã từng loan tin về
sự hiện diện của giàn phóng hỏa tiễn trong thị xã vào hôm 17 Tháng
Bảy.
Nội dung xướng ngôn viên đọc bản tin có đoạn nói: “Một phóng
viên hãng AP hôm Thứ Năm trông thấy bảy xe tăng của phe nổi dậy đậu tại một cây
xăng nằm bên ngoài thị xã Snizhne. Bên trong thị xã, phóng viên này cũng nhìn
thấy một hệ thống hỏa tiển Buk, với khả năng bắn cao đến 22 cây số.
Phóng viên AP thấy giàn hỏa tiễn Buk di chuyển qua thị xã lúc 1
giờ 05 trưa. Giàn này trang bị bốn hỏa tiễn, mỗi cái dài 5 mét rưỡi, được hai xe
dân sự hộ tống.
Đoàn xe dừng lại. Một người đàn ông mặc đồ ngụy trang màu cát
không mang phù hiệu đơn vị, khác hẳn với màu xanh lá cây mà phe nổi dậy thường
mặc, tiến đến phía mấy người phóng viên. Ông này muốn đoan chắc đoàn xe không bị
quay phim hay chụp hình. Sau khi yên chí, đoàn xe tiếp tục lăn bánh.
Vào lúc 4 giờ 18 chiều, tức khoảng ba tiếng đồng hồ sau, theo
ghi âm cuộc điện đàm thu được mà chính phủ Ukraine công bố, toán điều kiển hệ
thống hỏa tiển Buk bắt đầu chú ý khi một quan sát viên gọi báo cáo về một chiếc
máy bay đang bay đến.
Người của phe nổi dậy mà phe Ukraine nhận diện là Igor Bezler,
một cấp chỉ huy và cũng là một sĩ quan tình báo Nga, nghe tiếng quan sát viên
nói: “Một con chim đang bay về phía ông đó.”
Người đàn ông nhận diện là Bezler hỏi lại: “Máy bay thám thính
hay máy bay lớn?”
Quan sát viên đáp: “Tôi không thể thấy xuyên qua mây được. Nó
bay cao quá.”
Giới chức phe nổi dậy kể lại cho AP về biến cố này nói rằng ông
Bezler còn chỉ huy một người mang biệt danh Sapper, một sĩ quan cao cấp của phe
nổi dậy chịu trách nhiệm giàn hỏa tiễn vào lúc ấy.
Nhân vật tên Sapper chỉ huy một đơn vị phe nổi dậy mà phân nửa
quân số là người từ miền cực Đông nước Nga, nhiều người từ đảo Sakhalin, nằm tận
ngoài khơi duyên hải Thái Bình Dương của Nga. Trong khi chính bản thân ông
Sapper thì ông ta từ thị xã Yenakiieve lân cận, quê nhà của cựu Tổng Thống
Yanukovych.
Phóng viên AP tìm cách liên lạc ông Sapper nhưng không thành
công, còn ông Bezler thì phủ nhận mọi liên quan đến vụ bắn chiếc máy bay, khi
nói: “Tôi không phải là người bắn hạ chiếc Malaysia Airlines. Tôi không đủ khả
năng vật chất để làm được việc đó.”
Tuy nhiên theo nguồn tin của phe nổi dậy, ông Sapper được phái
đi thanh tra ba trạm kiểm soát vào hôm định mệnh đó tại các thị trấn Debaltsevo,
Chernukhino và Snizhne, tất cả đều trong phạm vi bán kính 30 cây số nơi chiếc
máy bay bị rơi. Trong khi di chuyển, có lúc ông nhập chung với đoàn công voa của
giàn hỏa tiễn.
Khoảng lúc 4 giờ 20 chiều, tại thị xã Torez, cách Snizhne chừng
10 cây số về hướng Tây, cư dân nghe được nhiều tiếng nổ chát chúa. Có người nói
nghe được hai tiếng, trong khi có người nghe chỉ một.
Anh Rostislav Grishin, một lính canh ngục 21 tuổi, kể: “Tôi nghe
hai tiếng nổ cực mạnh liên tiếp. Đầu tiên là một tiếng rồi một phút, một phút
rưỡi sau là một tiếng khác. Tôi ngước đầu nhìn lên trời và trong vòng một phút
tôi có thể trông thấy một chiếc máy bay từ trong mây rơi xuống.”
Lúc 4 giờ 40, qua một cuộc điện đàm khác mà chính phủ Ukraine
bắt được, người đàn ông được nhận diện là Bezler nói với cấp trên rằng đơn vị
của đương sự vừa bắn hạ được một chiếc máy bay. Tiếng người này báo cáo: “Vừa
bắn hạ một chiếc máy bay. Do toán của Sapper thực hiện. Nó rơi xuống bên ngoài
thị xã Yenakiieve.”
Trong khi sự trung thực của các cuộc điện đàm thu được chưa thể
xác minh độc lập được, Tòa Đại Sứ Mỹ ở Kiev nói, giới chuyên gia của cộng đồng
tình báo xác nhận tính cách trung thực của chúng.
Về phần giàn hỏa tiễn Buk, theo ông Nayda, ngay đêm đó nó được
đưa trở về bên kia biên giới.
Hình chụp lại từ video do Bộ Nội Vụ Ukraine cung cấp hôm 18
Tháng Bảy, 2014, một ngày sau khi chiếc Malaysia Airlines bị bắn rơi, cho thấy
một xe tải chở giàn phóng hỏa tiễn, có vẻ như thiếu mất một trong bốn chiếc. Bộ
Nội Vụ Ukraine nói, video do một cảnh sát trinh thám thu được lúc rạng sáng Thứ
Sáu, vào lúc chiếc xe đang hướng về thị xã Krasnodon, về phía biên giới
Nga. (Hình: Bộ Nội Vụ Ukraine)
(Triệu Phong dịch theo tường thuật của hai phóng viên hãng thông
tấn Associated Press (AP) là Yuras Karmanau và Peter
Leonard)
__._,_.___
Posted by: "Patrick Willay" <pwillay@orange.fr>
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen